„Maramureś, plaj xamatença andar malaja” - O Them le Maramureśosqo haj o Them le Läpuśosqo

And-o ilo le Maramureśosqo, kothe kaj ol plaja ućǎren pen barikane haj ol veśa dikhen karing ol gava xulavde, si ol duj thana kaj ol prǎphure tradicie haj e barvali kultura den ʒivipen le bimerimasqe paramićenqe: o Them le Maramureśosqo haj o Them le Läpuśosqo. Von si and-o nordo le Romïniaqo, k-e granica le Ukrainiaça, kadala putaren penqe porte kaś te phenen pa ol barvalimata fiesave phirtuneça kaj kamel te dikhel ol thana but śukar. 

Katar ol plaja uće le Rodnaqe, k-ol plaja haj ol platovoja xurǎvde le zelenoneça le veśenqo haj le vazěnqo, o than le Maramureśosqo uimiel e natura veśutni haj o ververipen kulturalo khuvindoj pen. 

O xaben le Mureśosqo, jekh laćhipen vaś ol xakǎrimata haj vaś o gi, si jekh xamipen le tradicienqo haj le influencenqo kulturalo spećifiko kadale thanesqe. O manro andar malaja, e koleśa, vaj sar maj phenel pes lesqe, e xävic, kerdi aver felo ande maj but kombinacie; ol galuśke and-ol patrǎ lapatosqe, haj ol mariklǎ maramureśano, si numaj varesave andar ol laćhimata xamasqe kadale thanesqe. 

Haj duj andar ol recete le thanesqe barvalǎren siguro o gustoja drabarde kadale thanenqe: e turta and-e sämätiśa haj e turta le pićioićenqi. Ćak kathe, kaj ol plaja haj ol veśa phenen tuqe lokhes ol paramićǎ, biandǒl kadala duj recete kadja de laćhe sar na maj dikhlǎn.  

E turta and-e sämätiśa astarel le sämätiśaça, o thud saves ol phure le thanesqe kiden les griźaça haj den pakiv le but purane tradicien. Pala kadaja ćhel pes jekh cïra zukero, jekh cïra lon, bikarbonato, haj ol anre. O arro malajaqo xamiel pes le giuneça haj keren jekh manro drabardo savo pekǒla telal ol ćerxenǎ. 

E turta le pićioićenqi si jekh laćhipen le gustosqo. Atunći kana ol likhǎrde kolompirǎ haj londe loneça xamien pen jekhe stratoça anrença haj smïntïna, haj e slänina peki haj o kiral pheren lenqe rangeça haj gustoça kadava xaben, haj kerel pes kadava dinipen xamasqo le thanenqo, jekh bari buki vaś o xaben  maramureśano haj jekh loś vaś kodola save xan les. 

Kadala recete na-j numaj xamata; fiesavo gusto, fiesavi aroma, fiesavi tekstura, si and-o Maramureś jekh akharipen karing ol sune haj karing o ćhavorripen, haj fiesavo muj si jekh phiripen and-o ilo jekhe themesqo sar and-ol paramićǎ. 

Ol but laćhe recete daśtin te aven dikhle k-ol punktoja xamasqe le thanesqe, and-ol restaurantoja andar o źudeco vaj pando liipen rig k-ol eksperience kulturalo-xamasqe. 

Maśkar ol spećialitetoja le Maramureśosqe ćaćǎrde sar bukǎ tradicionalo, phenas pa o kaśkavalo „Petrovan”, o kiral xamime „Petrovan”, e telemeaua „Petrovan” katar e Xarr le Steźarosqi, ol goja bakrane haj e pastrama bakrani „Tomoioagä” katar o Viśeu. 

Ande jekh phiripen xamasqo and-o ilo le Maramureśosqo, o phirutno arakhela na numaj gustoja ćaće, ama vi jekh rig andar o gi kadale thanesqo kaj fiesavo manuś phiravel jekh paramići, haj fiesavi meseli paruvdǒl ande jekh śajutnipen baregesesqo haj lośalimasqo. 

 

---