O Zido la Dizaqo Sigiśoara - ol tronsonoja 12, 16 haj 22 E Diz Sigiśoara

Kana e Transilvania avelas e koroana la Europaqi, haj daśtil te avel, ćaćes e Sigiśoara avela jekh andar ol mirikle la koroanaqe, jekh andar ol maj strafinale. Pa kadava foro phendǎs pes ande jekh kocumentaro and-o berś 1280, ama ćaćes ke vov sas kerdo maj anglal.  

Laqe astarimasqe sas la jekh jekhto livni zorǎrdi andar barr, savi brakhlǎs e Khangeri andar o Plaj pala jekh modelo kaj miazel kadaleça savo dikhas les vo ages bute khangerenθe säśicko andar e Transilvania. Arakh e istoria purani le forosqi haj phir p-ol tikne dromorre kathar. 

Si manuśa śerutne le forosqe save line dećizie, sar si o primari Michael Polnar, savo sas pokindo, and-o berś 1490, vaś lesqo vazdinipen k-o keripen le zidojenqo haj le turnojeno forutne. 

Dikh so śukar si e Filatǐn la Primäriaqi haj kodoja kaj bućhol „O kher duje livněnça”, akana e biblioteka dokumentaro, e Ućhardi Śopni, e Galeria le Arkaśenqi (vaj o Drom le pazimasqo), o Turno le Ćeasoça, o Turno le Ćizmarenqo, o Turno le Kroitorenqo saves sas les jekh tikno putaripen katar thavdelas o pani, o Turno le Koźokarenqo, o Turno haj o bastiono le Mäćelarenqo, o Turno le Śelarenqo, o Turno haj o bastiono le kositorarenqo, o Turno le Täbäkarenqo haj o Zido de andral. Haj sode maj si! E Sigiśoara si pherdi obiektivoja interesanto. Haj savorre si lokhes te areses lenθe, telal, kadja ke atunći kana dikhes len san lokhǎrdo, bi te inkerel pes konto katar e perioada le berśesqi kana alosares te dikhes o foro. 

Na-i vareso kaj uimiel tut ke o Andrew A. Paton, jekh phirtuno englezo xramosarelas ande lesqo lil, de andar o berś 1851, pala so dikhlǎs o foro: „E Sigiśoara ande savǎθe areslǒm akana si o maj tradicionalo than andar e Transilvania! O Foro de Opral si p-o vïrfo jekhe plajesqo haj daśtis te pakǎs ke si jekh kolco ćordo andar o Nurnebrg haj thodo opral ol Karpacǎ.‟ Sode ćaćipen!

Kadava miriklo la Transilvaniaqo, e Sigiśoara, sikavel but miśto e organizarea militaro le forojenqi, le skaminenqi haj le distriktojenqi sasisko k-o agoripen le Evosqe Medio. O śukaripen le forosqo purano medievalo inkerel pes sar sas, haj and-o berś 1999 sas ćhudino pe lista le Barvalimasqi la Lumǎqo UNESCO sar o jekhutno foro-diz medievalo ande savesθe beśel pes and-e Europa Sud-Estutni, haj si les maj but desar 100 vazdimata ande savenθe beśen manuśa, sar monumentoja istoriko, 9 turnoja arakhimasqe kaj si vi akana haj 3 khangerǎ. Ʒasa telal p-ol tikne dromorre aćhesa uimime!

---

Bukǎ arhitekturalo

Pa e arhitektura, o vazdipen la dizaqo sas kerdo pala o modelo Zwei Strasse System, savo si pala duj droma jekh paśa avresθe, save na arakhen pen, haj trujal lenθe si vazdine de jekh rig haj okojaver rig ol khera haj ol barǎ.

Pala kadaja, ol manuśa astarde o zorǎripen le duje terasenqo le Plajesqe la Dizaqe. O zido de andral si vazdino pe jekh dïlgipen de 930 metrǎ, haj si zorǎrdo 14-e turnojença, haj kadava si o rezultato le pharimatenqo savorre komunitetaqo, maj bute ʒeneracienθar.

O Drom la Śkolaqo, dïlgǎrdomaśkar e Pjaca la Dizaqi le stradaça le Bastionosqi, phandel e Diz pesqe bukǎθar śerutni - e Khangeri andar o Plaj haj mukhel than karing o Turno le Läkätuśenqo haj o Turno le Ćizmarenqo. O drom maśkar ol duj porte śerutne le forosqe, o Turno le Kroitorenqo, and-e rig d-and-o vesto, haj o Turno le Ćeasoça, and-e rig d-and-o esto, savo si but śukar. Maśkar kadala daśtis te aćhes haj te dikhes ol khera medievalo varruime ande ʒivde ranga.

---

E paramići le thanesqi

Pand-ol berśa, and-ol maj but desar 700 berśa de kana si and-ol lila, k-e Sigiśoara avile maj but tradinitorǎ themenqe koronença, thagara haj reʒǎ, thagarorre haj thagarorrǎ, ama vi manuśa śerutne politiko, militaro haj kulturalo. 

Ʒa katar phirde von! O Arhiduće Karol de Habsburg, phenelas zorales and-o berś 1916, kana dikhlǎs o foro vaś e jekhtovar: „Sehr schön, sehr schön!” („But śukar, but śukar!”). Pala so dikhlǎs o foro, După această vizită, o Arhiduće Karol, saves sas les 29 berśa, sas kerdo thagar, le anaveça o Karol o I-to la Austriaqo haj sar thagar le Ungariaqo le anavaça o Karol o IV-to. 

Kadja ke, sas but miśto vaś lesθe ke avilo k-e Sigiśoara! Sa kadja avela vi vaś tuθe!

---

Bukǎ jekhutne kaj ʒives len

And-e Sigiśoara daśtil pes te dikhes e Khangeri andar o Plaj, e Pjaca la Dizaqi, o Turno le Somnakutnarenqo, ama vi o Turno le Śelarenqo.

Maj but, dake sa areslǎn kathe daśtis te keres jekh popaso and-o gav Saskiz, jekh tikno than kamlo le thagaresθar Charles, kaj si jekh turno ćeasoça sar kodova andar e Sigiśoara haj jekh diz medievalo gavutni andar o śeliberś XIV. O gav si rig andar o barvalipen la lumǎqo UNESCO.

Sa kadja, paśal si o gav sasisko Kloaśterf, e Khangeri zorǎrdi andar o Brädeni haj e Khangeri zorǎrdi andar o Apold, so phenel pes ke si d-and-o śeliberś XIII.