Laćhimata andar o Them le Mocěnqo

Si and-e lumǎ thana kaj fiesavo momento phenes ke aćhel p-o than haj kamel musaj te sikavel tuqe pesqo śukaripen, lokhes, phenindoj tuqe te beśes p-o than haj te dikhes les. Jekh kasavo than si o Parko Naturalo Apuseni, jekh than garavdo and-o vesto la Romïniaqo, kothe kaj ol plaja Bihor haj Vlädeasa aźukeren le phirutnen ande jekh dekoro sar and-ol paramićiǎ. Kathe, kodola save avena and-o Them le Moćenqo, arakhena peisaźoja but śukar, haj aćara xamasqe ćaće; jekh lumǎ kaj e tradicia haj o gusto arakhen pen haj khuven penqe paramićǎ pala ol arome haj ol ranga. 

Dikh ande kiri gogi akana ke telǎres ande jekh phiripen kaj fiesavo felo xamasqo saves xasa les, avela jekh eksperienca, kaj fiesavo elemento le phuvǎqo phenel pesqi paramići kaj si kerdi te ćajlǎrel kire xakǎrimata - o kolompiri katar e Rïśka, felo purano, prinʒardo vaś lesqi koźa sani, paruvel pes ande feloja xamasqe save anen naisarimata le phuvǎqe, vaj ol xuxurra veśutne, kidine jekh po jekh andar ol veśa but phure, save den jekh nota garavimasqi haj śukarimasqi fiesave xamasqe ande savesθe si thode.

Haj vaś ke fiesavi eksperienca xamasqi trebul te phandǒl jekhe gustoça guglo, ol ʒemoja, ol siropoja haj ol sukoja naturalo, kodola save thon and-e stikla savorro zoralipen le pherrenqo barǎrde tal-o kham kovlo le Plajenqo Apuseni, phandena o baroges le gustojenqo kadale thanenqo but śukar. 

E avgin, o piben guglo le vazěnqo le Apusenenqo, putarela e seria le eksperiencenqi xamasqe jekhe texarinǎqe xamaça devlikano, savo anela tuqe gogi pa o śukaripen simplo le ʒivimasqo katar o gav.  

Ama ol Apusenǎ na-i numaj pa ol gustoja, ama vi pa e komuniteta haj e tradicia. Kathe ol festivaloja haj ol pjece le thanesqe den tut o śajutnipen te malaves tut le manuśença save kerde len, manuśença save paruven kadala ingredientoja simplo ande xamata saven na bistresa len.  

Kiralença pake haj bukǎnça xuxurrença haj mas, kadala evenimentoja xamasqe le komunitetaqe si kana haj kana jekh baroges le ʒivimasqo haj le lośalimasqo te phenes maj dur.  

Vaj kana kiro gi mangel te arakhel bukǎ haj paramićǎ, alosar te telǎres p-o drom ingerdo katar e aplikacia Say Cheese karing ol ferme le thanesqe. Fiesavǎθe andar lenθe daśtis te aćhes haj te xas o thud abǎ duślo haj ol kirala plajesqe, daśtis te phandes tut vorta k-e sursas kire xamasqi haj aśun e paramići palal fiesave xamasθe.  Trebul te keres tuqe drom vi pand-o Märgäu vaś ol pïnziśoare milajesqe, ol pimata molǎqe vaj ol xamata organizime avri katar o Chef Horia Simon haj o Klubo Xamasqo Transilvano.

Kiro phiripen xamasqo and-o Apuseni na avela sasto bi te aćhes and-o vïrfo plajesqo k-o Kherorro le Mocěnqo andar o Märiśel, kaj xasa siguro bukǎ prinʒarde tradicionalo le thanesqe: balmośo xuxurrença, zumi xuxurrenqi, haj jekh marikli p-e vatra smïntïnaça haj guglimaça. Sode aźukeres ol xamata, daśtis te dikhes e Kämara le plajesqi kerdi and-o kolco haj te les tuqe vi vaś khere po jekh cïra andar ol laćhimata moceśtisko.

Ama andar savorre, o balmośo xuxurrença sikavdǒl sar kodoja kapodopera xamasqi, jekh testamento gustojenqo, jekh phandlipen le manuśesqo la naturaça. Kadava but laćho xaben si jekh khuvipen perfekto maśkar o gusto le xuxurrenqo prospeto, le purumaqo, le siraqo, le smïntïnaqo, le märaresqo haj le pätrunźelosqo. O kiravipen kadale recetaqo but laćhi astarel le thovimaça le xuxurrenqo, haj pala kadaja kerel pes o kiravipen le purumaqo haj le siraqo, ćhen pen ol xuxurra haj o märari, haj kerel pes jekh soso andar arro haj pani. Haj k-o agor, e smïntïna haj o pätrunźelo si kodola ingredientoja drabarde save agordes sǎ o xaben. O balmośo, e malaja kiravdi tradicionalo katar ol bakrǎrǎ and-e źintuiala, vaj, akana and-o thud, unto haj cïra lon, si e esenca le xamasqi tradicionalo le Apusenenqi. 

And-o Parko Themutno Apuseni, fiesavi meseli si jekh akharipen te aćhes, te lokhǎres o ritmo kaj si prǎ sigo varekana, le ʒivimasqi, te dikhes haj te phandes tut palem k-e natura, ama vi k-ol tradicie, save ćajlǎren na numaj o trupo, ama vi o gi. Si jekh than kaj o xaben kerdǒl jekh punte maśkar o nakhipen haj e vremǎ de akanara, kaj fiesavo ingrediento phenel pesqi paramići, haj fiesavo xaben kerdǒl jekh kapodopera. 

Alosar te naśavdǒs dikhindoj k-ol peisaźoja sar and-ol sune andar o Them le Mocěnqo, te dikhes ol barvalimata xamasqe le Apusenenqe, te dikhes jekh paradiso vaś kodola savenqe ćajlǒl len o xaben haj vi vaś kodola savenqe ćajlǒl len te phiren. Kathe, and-ol ilo le Romïniaqo, arakhesa na numaj xaben, ama jekh eksperienca savi aćhela ande kiro ilo savorri vremǎ.