O XABEN LE NEAMCOSQO

Linko kopiime!

E paramići le xamasqi le źudecosqi Neamc akharel pesqe phirutnen jekhe bare rodinimasθe, jekh turo le śtare thanenqo tradicionalo kadale thanesqo. Les si les but paramićǎ haj arome so khuven e tradicia, o ekoturismo haj ol but laćhe haj prospeta xamata. Fiesavo aćhavipen buxlǎrel ol xakǎrimata ande jekh felo jekhutno kaj phenel ke del jekh eksperienca but laćhi.

And-o ilo kadale thanesqo, k-o sudo haj k-o vesto kaθar o Tïrgu Neamc, ʒasa and-o Them le Zimbrosqo, jekh but śukar than le ekoturismosqo, kaj si and-o Parko Nturalo Vïnätori Neamc. Kathe, ol butǎrne le thanesqe haj ol operatorǎ le kerimasqe le xamasqo den tut but bukǎ ćaće, kaj sikaven o ćaćipen haj o śukaripen le thanesqo. Bukǎ save daśtin te arakhen pen k-ol eko-xamata kerde. Maj but pa kadaja buki daśtis te dikhes aicikathe.

O Them le Zimbrosqo drabarela tut pesqe śukarimaça jekhutno haj pesqe kulturalone barvalimaça. Kathe ol khangerä haj k-ol mänästire beśen maj but de 1100 kälugärǎ haj mäikuce. Ol gava monahalo kaj si thode paśe Mänästirea Agapia haj Väratek dena tumen andar lenqi paćǎ haj andar lenqo pakǎipen.

Kadava na-i numaj jekh than vaś o gi, ama vi jekh than pherdo istoria, kaj phenel pa ol paramićǎ kaθar o neolitiko haj ʒi ande amare gesa. Kathe, ol muzeoja haj ol sitoja naturalo aʒukeren penqe manuśen kaj kamen te aven le giença putarde, gata te phenen lenqe garavimata andar e vremǎ kaj nakhlǎs. Ol khera memorialo le bare xramosarnenqo, sar si o Mihaj Eminesku haj o Jon Kreangä, ingerena tut ande lenqi lumǎ haj and-o gogǎqo phurdipen kadale thanenqo.

Kana dikhes o Them le Zimbrosqo, aʒukerena tut niśte manuśa le thanesqe but laćhe, save phenena tuqe xarne paramićǎ but miśto haj dena tut te xas tradicionalo xabe moldovenicko. Kaθar e xävic le kiraleça, e smïntïna haj ol tikne thule kotora masesqe, k-e tokitura moldovenicko kerdi but laćhes, vaj laćhe xamata sar si ol sarmale urdaça ande patrina sfeklaqe, dikhesa jekh baro than xamasqo so aćhela vaś but berśa haj aćhela ande kirri gogi. Ol ćaće bukǎ, sar si o kalo manro kaθar o Tazläw, e dulćeaca le kerke kireasenqi haj e zakuska andar xuxurra, dena tut jekhutne arome haj ćaće aćara. Kadala jekhutne eksperience daśtis te ʒives len numaj kana les rig k-ol turoja xamasqe, śajutnimata kaj mukhen tut te beśes purane amalença haj vi neve amalença haj te dikhes so barvali kultura haj so xaben si ande kadava verver than.

Akana, anglal te areses ande jekh nevo than, haj te maj aćhas haj te keras ol mai laćhe sarmale urdaça ande patrina sfeklaqe, kaj xalǎn len dajekhvar.

Len pen 2 kućǎ andar e maj fino urda, jekh kući orizi, jekh purum, 25-30 patrina sfeklaqe, duj kućǎ borśo, 100 ml buliono haj pani, haj jekh kućorri smïntïna. Das dumen kadaja receta but laćhi, tradicionalo le Themesqe le Zimbrosqo, te avel kiravdi le amalença, haj maj ćhel pes ande laθe vi but asavimata haj paramićǎ. Kadja ke, pekel pes jekh purum bari, ćhindi xurdes haj pala kadaja ćhel pes jekh kući orizi, lon haj duj kućǎ urda. Xamil pes miśto haj pala kadaja pheren pen ol sarmale sar keren pen von. Kadala kiravdǒn ande jekh xamimasθe borśoça, bulionoça haj paněça. K-o agor, and-o soso ćhel pes smïntïna. Hal pes lokhes, paćǎça, lośaça haj naisarimaça!

Kana aćhes e dujtovar ʒas karin o than le paněsqo Bikaz, kaj si maśkar ol Plaja la Stïniśoaraqe haj o Ćeahläw. Kathe dikhesa śukar thana haj arakhesa ol arome jekhutne le thanesqe haj vi but laćhe butǎrne.

And-e Depresiunea le Neamcosqi, o trinto than kaj ʒasa ande kirro phiripen, prinʒareça butǎrne tradicionalo gata te phenen tuqe pa e kultura haj ol aćara le thanesqe, haj pala kadaja vi te keren len tuqe ande jekh suveniro, savo anela tuqe gogi kaθar ol but śukar gesa sode beślǎn pe kadala thana.

And-e agorutni rig kirre phirimasqi ʒasa k-e Depresiunea Krakäw-Bistrica, kaj ol gava anena tuqe gogi pa ol aćara le thanesqe haj ol jekhutne arume kaθar e vremǎ kaj nakhlǎs.