Xaben texarinăqo k-e Marʒina

And-e komuna Marʒina, andar o źudeco Timiś, siklǎs te avas maj but phirutne haj maj cïra turiśtǎ. Thas amen k-e meseli le manuśença kathar, haj, fiesave kotoreça, dikhas so barvalo ververipen garavel pes ande fiesavo felo xamasqo de p-e meseli savi zinzol angla tumenθe. 

Ol śvabǎ, ol magǎrǎ, ol sïrbǎ, ol ruśǎ, ol bulgarǎ, ol rutenǎ haj ol rroma mukhle kathar influence save xakǎren pen and-o gusto barvalo le zumǎnqo kondimentime tarhonoça, le zakuskaqo, le paprikaśosqo, le sarmalenqo phurikane, le pleśkavicaqo haj savorre kolavre laćhimatenqo kaj si p-e meseli le manuśenqe kadale thanesθar. 

Ol xamata si thule haj laćhe, haj si len sosoja rïntaśoça, kerde andar arro phabardo, mudardo zumǎça kokalenqi vaj zarzatatoça haj laćhardi smïntïnaça. Ol sarmale  (sarme) si verver kodolenθar kerde ande aver thana le themesqe, haj si kerde andar mas ćhindo xurdes le toverorreça haj bare sar e dumukh.

Ol turoja organizime miśto andar o than vazdel tumen te arakhen, avrǎl o xaben, e natura haj e kultura kadale thanenqi.  

Ʒan and-ol turoja sikavde haj aćhen p-o drom maśkar varesave meselǎ kerde and-ol khera la manuśenqe kathar. Ʒanena na numaj pa ol uźe haj laćhe bukǎ kaj kiraven len, ama vi la so laćhe si kadala manuśa, save ”thulǒn kana dikhen tumen ke xan”. 

Kathe arakhas vi le bibǎ Emilia Popa, jekh andar ol ʒuvlǎ kaj keren o Xaben la texarinǎqo k-e Marʒina, savi thol p-e meseli le manuśenqi feloja xamasqe tradicionalo haj feloja save inkerel len inke ʒivde. 

E „Umplätura” (o Pherdipen) bukorresqi, receta slovako, si jekh andar ol eksemploja. Kiravdi katar e bibi Emilia Popa andar o  Kośteiu Opral k-ol evenimentoja śerutne vaj kana si kurko haj xan savorre khethanes, e receta si de akana but vremǎ, de kana sas voj tikni haj ol manuśa trebulas te butǎren o xaben sar daśtinas, kaś te aresel savorrenqe. Inkerdi but miśto, e receta kerdi vi ages, vaś laqo laćho gusto haj ol laćhimata kaj del len vaś amenqe. 

E „Umplätura” (Pherdipen) kerel pes kadja: ćhinel pes jekh bari purum, sar e dumukh, ande jekh rroj bari ćiken. Na ulejo, ke o ćiken si maj laćho! Ćhel pes e purum te pekǒl ʒi kana kerdǒl stikloso. Lel pes de p-e jag haj atunći ćhinel pes jekh phandlipen pätrunźelo, jekh bukorro-duj räzuime krudo - na ćhinde - haj pala kadaja ćhel pes lenqe lon, piperi haj 5-6 anre, na maj but. Sode anre ćhes, sa kodola rroja arresqe! Xamien pen savorre kadala haj pala kadaja o xamipen thol pes te kiravdǒl ande jekh punga savi na bilal. Maj anglal tholas pes and-o ćelofano, phandelas pes śukar haj tholas pes and-o kiravdo pani kaj trebulas te kiravdǒl kam 45 minutoja. Pala kadaja, pe jekh farfuria zinzardi, ćhinel pes felǎ.

Kadaja receta sloväćisko savǎ e bibi Emilia anela pesqe gogi katar laqi dej, de kana ol abǎva kerenas pen khere, na kerenas pen k-ol restaurantoja, haj kadaja sas jekh andar ol xamata tradicionalo. Vaś ke k-ol slovaćǎ thol pes dujvar o mas p-e meseli k-ol abǎva vaj k-ol bolimata. Thol pes e zumi, thol pes o mas kaxnǎqo kiravdo, bikerdo anreça, haj pala kadaja bukorro kasavo, pireoça haj kompotoça. Pala kadaja, ol gäluśte, pala ol gäluśte thol pes o mas balano peko śutlimaça haj pala savorre kadala thon pen ol guglimata. 

Varesave manuśa phenen ke kasavo felo xamasqo sas kerdo te butǎrel miśto o mas, vaś ke andar duj bukorre keres jekh ćarro pherdo xaben. Ama vov kerel vi ages k-e meseli le kurkesqi vaj vaś ol gośtǎ, ol musafirǎ spećialo. Kadja sar sen aźukerde te amen vi tume!