I fortikikime khangeri o Plaj le Rezănqo

Kana areses p-i Tïrnava i Bari, k-o Plaj le Rezǎnqo avelas tut rig jekh lośali eksperienca. Jekh vast saśenθar aśunel, thovdine p-ol anglutne trin riga le bakenθar, I predika phendini andar o amvon katar o luterano raśaj. 

Nakh and-o than kaj akana paś 800 berśenθar, ol saśǎ vazdǎs jekh kher le Devlesqo! Avenas katar mije kilemetrurǎ, anelas lença I pakiv thaj ol terne rezǎ.   
Anglutnesθe o than sas anǎvardo Wurmloch, and-i medievalo germanikani ćhib, kaj si than le kermença, thaj Baromlaka, and-i magiarutni ćhib si le guruvnǎnqo foros. O anav Plaj le Rezǎnqo avilo jekh var le baro prinʒaripnasqo le vazǎqo le rezǎça kaj pherdenas ol plaja.   

Na nakhlo but vaxt thaj p-o sa kadava than, ol saśǎ vazdine kadaja kahngeri, but maj bari, thaj trjal laθar, maśkar ol berśa 1500, vazdine tunurǎ thaj arakajpnasqe duvala. Kadja, aresle jekh andar ol so maj zorale khangerǎ fortikikime andar ol savorre kodola vazdine le saśenθar. Sikavipen ke le pharipnaça le dukhavde vremurenqo, vi ages, voj aćhili sa  kadja.  

Kana areses kathe, xakǎresa ke I khangeri si lan inka o gi le manuśenqo kaj vazdinǎs lan thaj arakhajlǎs lan and-ol śela le berśenqo. Fal tut ke aśunes ol baśimata atunćaθar, kana and-o Turno le Släninenqo anelas pes o thuvǎrdo xaben. Thaj kana intris and-i bar pesqi, arakhes vi jekh muzeo, kaj daśtis de dikhes ol tradicionalutne sasutne xuravimata, fotografie thaj aver bukǎ dinime le komunitaqo manuśenθar.      

 

---

Jekh xarno historikano nakhavipen

P-o than kaj sas vazdini I khangeri agesesθar, sas jekh romanikani bazilika, andini godǎθe and-o berś 1414, andar kasθe arakhlǎs pes varesode aćhajmata. Kadaja kaj dikhel pes ages, vazdini and-o gotiko stilo, si andar o XIV-to śelbersesqo. Sas opradini anglutnes le sfuntosqe Petru (o Sfunto Petrus). And-o vaxt, pala I Reforma, na maj sas phendino o patrono la khangerǎqo thaj o anav na maj sas labǎrdo. 

 

---

O specifiko le thanesqo

I sasti lokaliteta, si lan paś sasti I tradicionalutni arxitektura thaj I anglutni parćelarea si akana telal o arakhajpen le UNESCO-sqo, isindoj xramosardi p-i lista le maśkarthemutnesqo patrimonjo. Kathe sas vazdini jekh andar ol so maj tipikane gavutne diza andar I Transilvania, agorisardi karing o berś 1520. I diz kaj si trujal le khangerǎθar si lan jekh trasevo eliptiko, isindoj anglutnes zorǎrdi maśkar śtar xarne turnurença arakhajpnsqo p-i fiesavi rig. O xramosaripen ”1501”, si malavdi p-o estikano turno, haj si andar jekh vazdipnasqi etapa le dizaqo. Ol zorale duvala si len jekh arkadenqo rendǎripen, kaj k-o parterosqo nivelo sasas kamere kaj inkǎrelas pes o xaben, thaj opral lenqo kerelas pes o drom le straźaqo. 

O fortifikaciaqo duval sas kerdo and-o berś 1500 thaj aresel k-o jekh ućipen śove metrenθar. I ovalo forma daśtil de avel jekh indicio pala I buki ke ol saśǎ labǎrde jekh maj phurani fundacia le avrǎ aver vazdipen kaj trujarelas I phurani bazilika. 

 

---

Butkuće komorǎ

Andar o inventaro le kulturikane laćhimata le khangerǎqe si miśto te anas anglal I kaśtesqi strana andar o berś 1526 thaj o baldakino le amvonesqo andar o berś 1746.