E Mänästiră Slatina

P-e xarr le paněsqi e Suha Tikni, paś-o Fältićeni kaj biandile gogǎle manuśa haj paś-o Mälini andar o ćhavorripen le Labiśosqo, ande jekh śukar than, arakhas e śukar mänästirǎ Slatina, purano vazdipen vojevodalo. Phirindoj pe kadava drom, e mänästirǎ sikadǒl de pala e perdǎua le plajenqi, sar jekh baro kastelo medievalo, savesqe strafinale turli pakǎs ke azban o devel la Bukovinaqo.

O Nikolae Jorga phenelas ke andar e mänästirǎ Slatina „o vazditori o Aleksandru Läpuśnǎnu kamlǎs te marel savorren kaj sas angla lesθe”, ke areslǎs jekh andar ol maj bare khangerǎ andar e medievalo Moldova. E khangeri si sar jekh bero, haj andre si sar jekh truśul kaj si o altari, o naoso, o pronaoso haj o pridvori.

Si śukar andar ol formi uźe, andar o baripen haj laqo sanipen. Dikhli savorre thanenθar, trujardi duvarenθar uće, sar jekh trapezo rigença kaj na-i vorta haj turnojença zorale ande kodola 4 kunǎ le duvaresqe, sikadǒl sar jekh ćaćo vazdipen zorǎrdo.

Maśkar e khangeri haj o Rajikano Kher, kerdo and-o stilo la renaśterǎqo, ande savesθe ages si o muzeo la mänästirǎqo, sas jekh śukar xaing arteziano, vazdini kana sas xulaj o Aleksandru Läpuśnǎnu, haj kaj cïrdelas pesqe pani andar jekh pajorro de paśal kidino andar jekh sistemo ćikaça phaberdi but laćho.

E mänästirǎ sas vi jekh ćentro kulturaqo haj artaqo, haj sas la biblioteka, lila, lila ankalavde haj jekh śkoala gilǎnça, kaj siklile vi terne andar e Galicia. Kathe kerde pen but laćhes suvimata, khuvimata, miniaturǎ haj kopiisarde pen kronićǎ. Kathe xakǎres ćaćes ke sam andar e purani civilizacia europǎno!

---

Xarno istoriko rodinipen

E Mänästirǎ Slatina sas vazdini katar o xulaj o Aleksandru Läpuśnǎnu, maśkar ol berśa 1553-1564, haj o uźipen la khangerǎqo sas kerdo and-o 14 oktombrie 1558. Kathe si ćak o limori le vazditoresqo, le rajnǒrrǎqo Ruksandra haj le duje lenqe ćhajorrǎnqo.

 E piktura la mänästirǎqi si and-o stilo nevo-bizantino, and-o „fresko” haj sas kerdi and-o berś 1828, kana e khangeri sas nevǎrdi haj laćhardi, sosqe ol duvara le vazdimasqe rimosajle but kana marde pen ol  grećǎ haj ol xoraxaja and-o berś 1821.

Sa kadja, k-o maśkar le śelberśesqo XIX, k-e mänästirǎ sas jekh Śkoala Gregoriano anda ol manuśa kaj avena raśaja.

Jekh ges śerutno andar e istoria le khangerikane ansamblosqo si vi ke and-o berś 1915 sas kathe e Thagarni Maria, le Thagarorreça Mośtenitori o Karol haj ol Thagarnǒrrǎ e Elisabeta haj e Maria.

---

E paramići le thanesqi

Pala o keripen la khangerǎqo, phenel pes ke o Aleksandru Läpuśnǎnu gelo karing e len Suha kaj te arakhel jekh than laćho kaj te vazdel e mänästirǎ. P-o drom, varekaj k-o maśkar la lenǎqo Moldova, kadalesqo grast pelo tele, haj o xulaj pelo and-o pani. Pala kodoja uśtilo p-o grast kaj gelo maj dur haj godisajlo ke sǎ kadaja buki nasul sas katar o beng. Areslindoj kaj kamlo, phendǎs te vazden jekh khangeri kaj te avel la vi gava haj khangerorrǎ. 

E paramići phenel ke o xulaj sas kadiki de phanglo la mänästirǎθar, ke sas akhardo te avel monaho dinindoj lesqe o anav Pahomie, merindoj xurǎvdo and-e jekh khangerikani raxami.

---

Korkorutne eksperience

Kaj te pherǎren tumaro phiripen pe kadala thana, daśtin te maj dikhen vi e Mänästirǎ e Sihästria la Rïśkaqi, k-e Mänästirǎ Rïśka vaj k-e Mänästirǎ Kämïrzani. 

Sa kadja, paś-e Mänästirǎ Slatina, and-e komuna Mälini, si vi o Kher liparimasqo le poetosqo Nikolae Labiś, haj sǎ andar o turismo kulturalo, k-o Fältićeni daśtin te dikhen o Muzeo Jon Irimesku, o Muzeo le Paněnqo, haj vi e Galeria le Gogǎle Manuśenqi.