E Mänästiră Räzbojeni

Sarkon khangerǎ si la jekh paramisi haj jekh istoria, ama, e Khangeri „ol Somnal Vojevozǎ” la mänästǎqi Räzbojeni nakhel inkǎl ol śelberśa, bi te avel dikhli haj kovli, voj si jekh ćaćaripen le tromajimasqo, le pakǎjimasqo haj le zorǎrimasqo and-ol berśa phare andar e istoria la Moldovaqi.

Maj but, o anav kadale thanesqo si katar ol marimata le Śtefanosqe o Baro anda o brakhipen le kreśtino themenqo.

Kadja śirdel e paramisi la Mänästirǎqi Räzbojeni haj laqe śukar khangerǎ. Biś berśa pala o maripen katar o Räzbojeni – e Xarr Parni, p-o than kaj zumavdǎs te aćhavel o pharo valo le turkikane ośtěnqo, o Śtefan o Baro vazdel jekh andar ol maj barvale haj śukar monumentoja istoriko haj devlikane. 

Ol kokala le ośteněnqe kaj mule and-o maripen de andar o milaj le berśesqo 1476 si kidine ande kadaja khangeri haj nićijekh aver khangeri le xulajesqi na kerel kadaja buki. Kodola kokala zinzǒn kam pe 10 metroja, andar o naoso ʒi and-o altaro, tal-ol lespezǎ barresqe.

Ages, and-e mänästirǎ si atelieroja suvimasqe kaj inkerel ʒivdi e tradicia kadale thanenqi.

Vaś-o malavipen maśkar ol nakhle berśa haj ol berśa amare, trebal te dikhes kadaja mänästirǎ!

Sa astardilo and-o ivend le berśesqo 1475, kana o Śtefan o Baro mardǎs k-o a Vasluj e armata otomano. O Sultano Mahomed o dujto bićhaldǎs jekh nevi oastǎ and-e Moldova, and-o berś 1476, haj o Śtefan o Baro, vi ke sas les jekh oastǎ vi maj tikni,  andǎs but xasarimata la armataqe otomano, aćhavindoj kadale manuśenqe vi ol  kidimasqe bukǎ. O marimasqo than sas pe jekh ućo platoo , p-e xarr la lenǎqi Parni, than kaj bućhol atunćǎθar Räzbojeni. Kathe, and-o 26 julie 1476, khinǎrdo katar o gin le duśmaněnqo, o xulaj la Moldovaqo sas kerdo te naśel. Phenel pes ke sa o than marimasqo sas ućhardo le ośteněnqe kokalenθar, katar avilo vi o anav e Xarr Parni. 

Kaj te kidel haj te dikhel kadale zorale manuśenqe kokalenθar kaj mule, o Śtefan o Baro vazdinǎs kathe e Khangeri „ol Somnal Vojevozǎ”, kaj sas khangeri parohialo ʒi and-o berś 1734, kana sas kerdi e Mänästirǎ Räzbojeni, kälugärojença. Pala kodoja, k-o astaripen le śelberśesqo XIX, sas kerdi mänästirǎ dajorrenqi. 

E khangeri si andar ol khangerǎ śtefanisko. Kadaja si vazdini and-o plano dreptungiularo, na-i la turli haj khuvel śukar o stilo gotiko kodoleça moldovenisko. Si e korkorri khangeri-mausoleo andar amaro them haj andar o sud-esto la Europaqo. Ol duvara la khangerǎqo si inkerde katar duj zorǎrde kile kaj agordel pes e absida le naososqe duvarença haj katar jekh purno zorǎrde tilesqo tal-e felǎstrin le altarosqi. Sa kadja, tal-e korniśa daśtin te dikhǒn duj rïnduri oknicenqe, haj paś-o vazdipen dikhas jekh xurǎvipen kärämizienqo smälcuime haj diskoja ande but ranga bumběnça.

 Vazdino andar barr ćhindo, duvarença thule maj but de jekh metro, o śukar ansamblo monahalo anel amenqe gogi pala sarkon paso kerdo katar ol zorale ośtenǎ kaj mule kathe. 

O andrunipen le vazdimasqo si xulavdo tradicionalo and-o pronaoso, naoso haj altaro, haj maśkar o pronaoso haj o naoso si jekh xulavimasqo duvar, ande savesθe si jekh udar xurǎvdo le motivoça gotiko le truśulane bagetenqo. 

 Haj ke areslǎn p-ol phuvǎ la Moldovaqe, trebal te ʒanes ke kathe si but aver thana turistiko.

Ʒa vi k-e Mänästirǎ Nǎmc, kaj si andar o berś 1407, k-e Mänästirǎ Väratek haj k-e Mänästirǎ Agapia. 

Paśe si vi o Hano la Ankucaqo, hano turistiko prinʒardo inke andar o śelberś XVIII. 

Sa kadja, daśtis te nakhen paśe haj te dikhen o foro Pǎtra Nǎmc kaj si jekh aver vazdipen le pakivale vojevodosqo o Śtefan o Baro haj o Somnal - e Khangeri o Somnal Thagarikano Joan vazdini ande kodova stilo, paś-o Turno le Śtefanosqo o Baro, vaj o foro Tïrgu Nǎmc, kaj si e Diz le Nǎmcosqi. 

Ol phirutne haj kodola kaj kamen e natura avena vi von lośale andar kadava than, śajindoj te dikhen o Themutno Parko ol Keji le Bikazosqe – Häśmaś, o Baraźo haj o lako Bikaz, o Plaj Ćahläu, haj vi e Rezervacia Zimbrěnqi haj fauna karpatinpo „Dragoś Vodä”.