Gospodärie tradicionale and-e lokaliteta Ćiocäneśti

Kana kames te arakhes o lośalipen la ʒivipnasqo simpli, akharas tut and-e komuna Ćiokäneśti andar o źudeco Sućeava, k-e 20 km katar e staciunea Vatra Dornei, E komuna si kerdi andar ol gava Ćiokäneśti thaj Botoś, save lel angalǎθe e pani la ʒivipnasqe, o pani Bistrica Sumnakutni. 

Kadja astardǎs kadava than o anav savo si les akana. Kana sas len nevoja, ol manuśa śerutne, katar ol raja le Moldovaqo ʒi k-o Śtefan o Baro, arakhle kathe manuśa sumnakutne vastença.. Maj but, and-e kadava than arakhelas pen bukǎrne ”armenθar kerditorǎ”, prinʒarde vaś lenqo pras. 

Barikano sas lenqo Śtefan lenθar thaj von lenqi histriaθar kerdi katar o lenqo raj, kadja barikane sas ke and-o ćentro la komunaqi si e stauia le Śtefanes O Baro thaj Svunto. 

O pras lenqo vastenqo dinǎs len vast le manuśenqo andar ol Ćiokäneśti, kana e Leontina Cäran astardǎs e tradicia savi kerdǎs len prinʒarde - maśkar o laćharipen le kheresqo and-o stilo le anrenqo rangǎripen. Kathe daśtis te dikhes khera modelença tradicionale jekhutne, save kerde and-o vaxt vi jekh tehnika spećialo tenkujpnasqo thaj sulptimasqo. Ol misala thaj ol ranga labǎrde phenen von korokorre jekh paramići. 

Kadja aresli kadava than jekh komuna-muzeo, and-o berś 2004. Nijekh kuśtik le kheresqo na-j sa la fel avreça thaj fiesavo phenel e paramići kodolenqe save ʒivisarde and-e lenθe thaj diklǎs lenθar, e paramići le manuśenqo save kamen o śukaripen. Akana, 600 khera andar e lokaliteta si khera patrimoniosqe. 

Numaj o isipen jekhe kadalasqo than si jekh akharipen. Jekh imersiunea and-e esenca autentiko le manuśenqo, le thanesqe, le amari kulturaqi folkloriko, materiale thaj spiritualo.  

---

Tradicie thaj aćarimata

E komuna Ćiokäneśti inkǎśrel barvale thaj bi rimome fondurǎ etnografike, folklorike thaj märturie pala ol but phurane bukǎrimata le manuśenqo katar, pala’l datine thaj aćarimata, gilǎ thaj kelimata, e arta le popularesqo xuravipen, artistikane bukǎrimata. 

O popularo kostumo si spećifikano la zonaqe etnografiko le themesqo le Dornenqo, kaj avel angle pala’o ʒuvlikano gad alticaça, o dikhlo pala’o śero motivença ʒeometriko, katrinca suvǎrdi thaj vestea motivença luludǎnça brodime le suveça. O murśikano kostumo avel angle maśkar o parno gad broderiaça parni keźaθar, icarǎ lïnaθar thaj kimiro morkǎθar, brodime mariklǎnça rangǎrde. Sar jekh buki khetanutni vaś o ʒuvlikano xuravipen thaj vi andar o murśikano xuravipen si e bondica brodime motivença luludǎnça rangǎrde. 

Jekh aver aćar phurano śele berśenθar si kodova le ”plutäritosqe” pe-i Bistrica Sumnakutni. Aćhile cira bukǎrne plutaśǎ and-e komuna save zumaven te traden maj dur e arta te keres plutea zorale śtare thaj trine tablença, fiesavi tabla isindoj kerdi andar 20-30 kaśtenθar. Kadala si tradine sa la fel sar kerenas ol phurane plutaśǎ save tradenas o kaśt andar o veś Bikaz vaj kǎr maj dur. Si jekh buki kaj si te ʒives les savo si te avel zumavdi so maj cira jekh var, jekh misal sar te nakhes o vaxt vesto, prinʒaripnasqe le phurane bukǎrimatenqo, le tradicienqo thaj rumunikani kulturaθar andar e Bukovina. 

And-o berś 2003 ”E zumi ćiokänisko” sas prinʒardi thaj xramosardi sar marka autentićitaθar k-o themutno rig. 

---

Bukǎ kaj si te ʒives len 

Ol muzee andar e lokaliteta, ol obiective turistikane but interesanto, kaj si te aven dikhle si o Themutno Muzeo le Anrenqo Rangǎrde thaj o Muzeo Etnografiko, thaj vi O Kher Beśipnasqe anadr o Botoś. 

Andar jekh dromorro epaś gesesqo, paś 5 km, zumavas tut te phires kire pire karing o vïrfo Botoś, k-o ”Tikno Athos” la Bukovinaqo. Jekh than bari vibraciaça energetiko, kaj ol kälugärea aźukeren tut ilença putarde te mukhes tire godisarimata thaj xolimata. 

Ol uće plajna Suhard si jekh destinacia sa la fel spektakuloso, phiravde katar ol manuśa save kamen te arakhen dromorra maj cira phiravde.