O Zorăripen Romano Ćetäceawa

O ćentro miniero kaj kerelas pes buki le somnakajeça Alburnus Maior (E Rośia Montanä d-ages) sas o maj śerutno andar e Daćia romanä. 

Anda kadaja, ol romanǎ vazdinesas kothe vazdimata kaj te dikhen haj te brakhen, jekh andar kadala si e Ćetäceawa katar o Abrud, kaj si d-and-ol śeliberśa II-III palal o Hristos. 

Akana daśtin te dikhen pen o valo la phuvǎqo haj o śanco le arakhimasqo de p-e rig nord-vestiko kadale zorǎrimasqe romano. 

Haj so sas and-o puranipen jekh kuć than dikhimasqo, ages si jekh than but śukar katar dikhel pes sǎ, savo te aʒukerel tut te dikhes les na numaj le jakhença, ama vi le ileça! 

---

Bukǎ arhitekturalo

O platovo Ćetäcuja si and-o sud-vesto le forosqo Abrud, haj si baro de 50 x 40 metrǎ. Ol rodinimata arheoloʒiko kerde kathe maśkar ol berśa 1977 haj 1978 inkalde avri e buki ke o zorǎripen romano sas jekh burgus. Vov sas kerdo pala sar sas o tereno avrǎl, haj sas les forma patrulatero, kerdo andar kaśt haj phuv. Vov beśelas pe jekh than de kam 2.000 mp. 

O valo phuvǎqo sas les jekh ućipen kam de 1,90 metrǎ, haj o śanco le arakhimasqo sas axorrutno de 1,75 metrǎ, haj sas les jekh putaripen de 2,50 metrǎ. 

---

Kuć bukǎ

Maśkar ol artefaktoja arakhle kana kerde pen ol xunavimata arheoloʒiko paśa o zorǎripen Abrud, sikavel pes vi jekh angrustik gadenqi andar bronzo but kuć. 

Ol fibule sas biźuterie labǎrde and-o puranipen vaś o phandlipen le gadenqo. Sas kerde andar sastri haj varesave andar lenθe sas kerde but śukar. Si sar si ol brośe ande amare gesa.  

E fibula (angrustik gadenqi) katar o Abrud si jekhutni and-e Daćia romanä. Kadala si la duj suvǎ haj o punro xurǎvdo pand-ol ćhinimata.

Kadava felo angrustǎqo gadenqi si de katar o agor le I-tone śeliberśesqo palal o Hristos, haj sas but prinʒardo ande jekhto rig le avutne śeliberśesqi. O atelieri savo kerelas len sas and-o nordo le Italiaqo d-ages. 

---

Jekhtune bukǎ kaj ʒives len 

Te kames te ʒanes maj but pa o inkalipen le somnakajesqo kathar, av haj dikh e Diz Alburnus Maior, kaj si p-o Plaj la Dizaqo andar e Rośia Montanä. Kathe arakhle pen na maj cïra de 25 tikne table ućharde momeça, haj e maj ućhardi andar lenθe sas e tikni tabla le gineça XVIII, p-e savǎθe sas o jekhto sikavipen le thanesqo purano Alburnus Maior, xramosarindoj o ges 6 januaro 131 palal o Hristos. Arakhesa la thodi k-o Muzeo le Minerimasqo paśa aver than katar inkalenas pen verver bukǎ, kaj si vi aver artefaktoja arakhle p-o than le forosqo purano. Sa kathe daśtis te dikhes vi ol sas galerie romano, tunelojença dïlgo deśe kilometrojenqe.