Cula Greceanu - Complexul Muzeal Măldărăști

Nakh and-o xulajenqo sundal andar i Oltenia, haj ʒa k-i Kula Grećeanu, so maj phurani kula andar i Rumunia, thaj si kadja sar ages andar o berś 1790. Si thovdi and-ol Maldareśti, o źudeco Vilćea, thaj pesqi historia si arakhardi le uće rukhenθar, kaj fal ke garaven laqe bukǎ andar ol vaxta kaj nakhle and-e kasθe voj sas o dikhipnasqo thaj arakhajpnasqo turno mamuk e xoraxanenθe.

 

I pras le bukǎrnenqo oltenea lela tirre jakha katar ol anglutne pire kaj keresa len maśkar e avlinesqi poarta. Dikhesa o ćerdako spećifikano le kulenqo andar i Oltenia, I ʒiuvindo sikavipen ke o śukaripen phanglel pes śukar le labǎrimaça, thaj o arakhajpnasqo punkto opral e sasti avlinǎθe sas labǎrdo vi sar jekh than andar o beśipen thaj phirajpen, soʒar pesqe arkade putaren pen avrǎl, dinindoj drom la dudaqe te avel andre and-o kher.

 

And-i kula beśle duj bare xulajenqe familie: Maldaresku, thaj palal Grećeanu. I palutni xulajni anglal i komunisto nacionalizarea sas I Olga Grećeanu, but prinʒardi artista thaj śaj I anglutni feminista andar I Rumunia. Phenel pes ke o ćerdako sas pesqe kamlo than kaj te kerel arta.

 

 Kana nakhes andral, daśtis te dikhes ol rangǎrimata kaj sikavelas ol manuśa la familiaqe Maldaresku dikhindoj pala i kula. Ol ʒiuvinde fresće si maśkar ol palutne rangǎrimata le artistaqe kaj aćhile saste. 

 

Ages, Kula Grećeanu si anavdi historikano monumento thaj si rig andar o Komplekso Muzealo Maldareśti, isindoj kindi katar o Konsilio Źudeceano Vilćea and-o berś 2021.

Ol kule andar I Rumunia

O termeno ”kula” avel katar o xoraxano lav kule , kaj si turno. Ol kule sasas vazdine andar kaśtesθe vaj andar barresθe thaj sasas thovdine opre p-ol plajurǎ, kaś te kerel pesqo labǎripen te päzil thaj te sikavel o perikolo, thaj vi te beśel pes and-e lenθe. Ol kule sas I emeblema la familiaqo kaj arakel lan vi kana sas paćea, dinkǎl le pesqe labǎrimata praktikane, von sasas e sikavipen le barvalimasqo. Jekh buki kaj inklǒl maj ćukar k-ol oltenisqo kule sas o ćerdako, kaj sas but śukar haj kaj inkǎrelas maj but k-o konforto haj k-o śukaripen haj maj cira k-ol lesqe labǎrimata vaś o arakhajpen. 

   

---

I Kula Grećeanu

I paramići cirdel le berśeça 1516 kana o Nan Paxarnikul vazdel jekh turni vaś o arakhajpen kaś te arakhel pesqe thana. Varesode berśença maj angle, pesqo nepoto, o Tudor Maldär, vazdel trujal o turnosθar jekh kher fortifikime. Lesqi akanutni forma si andar o vaxt 1780-1790 kana I kula sas laćhǎrdi katar o bojari George Mäldäresku thaj pesqi ʒuvlǎθar, I Eva. O kher aćhola zestrǎ pesqi ćhajaqi Maria kaj phanglǎs pes le Georgeça Grećeanu, thaj atunćǎθar I kula aćhili ʒi k-i nacionalizarea and-o patrimonio le Grekurenqo. 

 

   

---

I Olga Grećeanu (1890-1978)

Jekh pherdi personaliteta le rumunikani kulturaqi, pakǎs ke si I anglutni ʒuvlikani andar I Rumunia, I Olga Grećeanu sas rangǎrni but prinʒardi and-i Evropa thaj I Amerika. Diskreta thaj rajkani, jekh rajni vaś I kompania le Thagarnǎqi Maria, sas I korkorutni ʒuvli mukhli and-o ortodokso grupo kreśtino ”O Rugo astardo” avindoj lan o mićtipen le patriarhurenqo Nikodim thaj o Justian te anel o Lav de Devlesqo k-o amvon, and-oe orso khangeri andar o them. Voj śukardǎs andral I Kula Grećeanu le freskença kaj sikavel o nakhlo vaxt la familiaqo pesqe merśesqo.