I Diz daćiko andar I Kapilna

Pućhlǎn tut fo jekh var sosqe o Herodot, o dad la historiaqo, phenelas andar ol ʒecea ke si ”ol so maj zorale thaj pakivale andar ol traćea”?  

Jekh nakhavipen k-i Ziz Kapilna mukhel tut te ʒanes maj miśto p-ol kadala phure dada phurane paramićenθar. Arakhesa o Plajn la Dizaqo, p-o zervo malo le Sebeśesqe. Kaś te areses kathe, uśtesa k-e maj but de 600 m altitudinea. Ol rukha xramome loli truśulaça thaj albastro triungio avela tuqe amala p-o drom. 

Vazdini k-o maśkar le I-to śelberśesqo a.Hr, and-o vaxt le Burebistasqi, I fortifikacia sas lan jekh śerutno rorlo and-o daćiko sistemo arakhajpnasqo. Ol ruine sikavel tuqe I but godǎveri tehnika vazdipnasqi murus daćikus, thaj vi o godisaripen strateʒiko amare but phure dadenqo. 

Rode o barǎripen jekhe monumentosqe andar o nakhlo vaxt but duralo, and-o maśkar jekhe but śukar pejsaźosθe! 

---

Jekh xarni histrikano nakhavipen 

I diz daćiko katar I Kapilna si xramone and-o patrimonio maśkarthemutno UNESCO, isindoj jekh strategiko than śerutno and-o sistemo defensivo daćiko. Pesqo rolo sas kodova te arakhen pen andar ol romanea, kerindoj rig andar o rig le fortifikacienqo kaj arakhenas I Sarmiseʒetuza, I kapitala le thagaripnasqo daćiko. Ol rodimata arxeologiko sikavde ke I diz sas lan maj sigo jekh militaro karaktero sar ćivilo, isindoj labǎrdi sar than naśavipnasqi thaj and-ol śelberśa kaj avile. 

I diz geli maj anglal numaj andar jekh cira vrjama, paś 50 berśa, isindoj lili le romanenθar, and-o vaxt le soldujen marimata daćikane. And-o palutno maripen daśiko-romano, kaj sas maśkar ol berśa 105-106 p.Hr, I diz sas dini jag, isindoj phabardi sea. 

---

But kuće komorea

K-i Kapilna arakhlǎs pen ol antikane vestiʒie but kuće, sar si ol romane monedea, bukǎ andar o skuto daćiko, armea, pirrǎ, uneltea thaj podoabea. Maśkar ol podoabe, anas godi pala o ćenǎ thaj jekh kolano le pandantivurença sumnakutne, kaj sas andine avri katar ol roditorea komorenθar. 

Ol rodimata arxeologike inkliste dudǎθe vi ol materiale medievalo, dikhindoj ke ol ruine la fortificiaqe sas labǎrde sar thana dikhipnasqe and-o vaxt le Maśkarutno Evosθe.  

Ol bukǎ arakhle k-i Kapilna si thovdine akana k-o Muzeo Themutno le Phanglipnasqi andar I Alba-Julia, thaj vi k-o Muzeo andar o Sebeś, kaj daśtin te aven dikhle thaj siklǒvde paśal.  

---

Korkorutne eksperincie

O Festivalo le Dizanqo Daćikane si les than and-o fiesavo berś, jekh var k-ol 4 berśa, trujalipnasqe, kadava aresel vi and-i komuna Sasćiori, isisndoj kerde verevrutne aktiviteturea trujal le sitosqe monumento UNESCO. 

Kana ćajlǒl tut I historia, ol ruine la Dizaqo medievalo katar ol Sasćiori, vazdini so maj ćaćes and-o XII-to śelberśesqo, le anaveça Kastrum Petrii, thaj I Diz phuvǎqi katar o Laz andar o VIII-IX-to śelberśesqo, aźukeren tut te arakhes len.  

Andar ol thana śukar kaj si te aven ande godǎθe si o Kher Stanku andar o Loman, o Kher memorialo ”Maria Poenaru” andar o Laz, ol funeralo berenada andar o gav Loman, thaj vi ol elementurea tehnikaça popularo, sar si o asǎv piuaça katar o Laz, kaj maj ʒal vi akana.