O Kastro Romano Katar O Ćigmäu

Dikh sune jekh phiripen maśkar ol berśa, and-o durǎrdo śelberś II palal o Hristos. San k-e Ulpia Traiana Sarmizegetusa, katar ʒas karing o Apulum (e Alba Julia kaj si ages). Paś-o thagarikano drom, ol romanǎ vazdine jekh salba zorǎrimatenqi kaj brakhenas kadala thana.

P-o malo ćaćo le Mureśosqo, pe jekh terasa ući, dikhes o kastro auksiliaro katar o  Ćigmäu. Si kam k-o maśkar le dromesqo Mićia (kam 40 kilometrojenθar sud-vesto) haj Apulum (kam 45 kilometrojenθar nordo). 

O zorǎripen si thovdino strateʒiko, e len Mureś si o maj śerutno drom  phanglimasqo le provinćiaqo romano. Paśal si sumnakaj but andar ol Plaja Apuseni. Ke numaj varesode kilometrǎ si o komplekso tate najimasqe thanenqo Germisara.

Ʒalindoj pal-e phuv naturalo, o kastro katar o Ćigmäu na-i vorta, si sar trapezo zinzardo haj andar e maj atipiko planimetria andruni andar sa e Daćia. 

Dikh ol aćhilimata but purane haj aśun e śukar paramisi le thanesqi kaj bućhol ages vi e Diz le Urieśenqi!

E trupa kaj sas and-o kastro auksiliaro katar o Ćigmäu sas jekh spećialo, kerdi andar pedites Britanniciani. O paluno ćaćaripen kadale trupaqo k-o Ćigmäu si jekh altaro kerdo vaś-o thagar Filip o Arabo (244-249 palal o Hristos), kaj si tal-o anav n(umerus) sing(ulariorum) Brit(annicianorum) Philippiani.

Śaj ke and-o kastro katar o Ćigmäu beślenas vi leʒiponarǎ andar e leʒiunǎ XIII Gemina katar o Apulum.

Maśkar ol aćhilimata arakhle si 800 projektiloja barresqe le diametroça 5-12 ćentrimetrojenqo, sar k-e artileria romano, kasave bukǎ na si but maladine.

Ol phuvǎqe rodimata andar ol berśa 2000 ankalavde ol duvara perimetralo, ol udara haj ol turnoja, o valo phuvǎqo haj o śanco le vazdimasqo. 

Arakhlǎs pes sa kadja o vazdipen le komandamentosqo – principia, kaj si les jekh plano klasiko, kam pätrato, si les 35 x 34 metroja. O vazdipen si les jekh bar andruni trujardi katar jekh portiko haj livnǎ pe trin andar riga. O giripen sas p-e rig sudiko. 

O arakhipen jekhe tezaurosqe livnǎqo tal-o aedes, e maj śerutni livni andar jekh kastro, si vareso malado feri and-e provinćia romano Daćia. K-o vesto katar e principia arakhle pen vi duj givesqe khera but bare.

O gav Ćigmäu si na dur katar e staciunǎ Ʒeoaʒiu-Bäi, prinʒardi andar ol sastǎrimasqe panǎ mezotermalo. And-o maśkar la staciunǎqo dikhesa ol śukar tate thana najimasqe  romano (Thermae Germisara). 

Jekh aver baro monumento andar antikitatǎ si o drom romano pavime dalença poligonalo, kaj phandelas o drom maśkar o kastro katar o Ćigmäu, ol najimasqe thana romano haj o than sumnakajeça katar o Säkärïmb.

And-o foro Ʒeoaʒiu daśtis te beśes te dikhes vareso frimi malado haj kuć andar e arhitektura romaniko – e Kapela romaniko vaj e Rotonda, de maśkar ol śelberśa XI-XII.