O BARRUTNO VAZDIPEN ARUTELA

Avel tuqe te pakǎs ke, nakhindoj andar o Defileo le paněsqo Olt, k-e Kozia, akana kam 2000 berśa aśtisas te arakhes tut kadale sirienença kaj sas len arkurǎ? Von sas kathe, kerenas buki vaś o Thagaripen le Romanenqo, haj von trebulas te vazden jekh barrutno vazdipen savo te pazil e rig andar o esto le Romane Daćiaqo. 

Ol peravimata le phure vazdimasqe aśtin te oven dikhle vi ages, p-o zervo umal le paněsqo Olt, paśal e Khangeri Kozia andar o foro Kälimäneśti. 

Xakǎresa tut siguro ćirdino katar e pretoriano porta kaj sas vazdini palem and-ol berśa 80 le sekolosqe kaj nakhlo, kadja ke na beś prǎ but te des tut gogi! Ʒa and-o barrutno vazdipen, nakh paśal o militaro koleʒio haj ʒa opre p-ol trepte le kaśtukane śopnǎqe. 

D-andar jekh, ovesa ćǎk p-o drom kaj phirenas ol zorale soldacǎ le romane armataqe! 

Śaj te dikhes sar sas maj anglal haj te dikhes maj but andar e barvali istoria amare phurenqi!

Xarno istoriko rodinipen

O barrutno vazdipen Arutela sas vazdino maśkar ol berśa 137-138 palal o Hristos, kana sas thagar romano o Hadrianus, kana putarelas pes jekh nevo drom andar e Kozia, haj anda kodoja kerde kathe jekh than pazimasqo. Kadava sas laćho ʒi and-e jehkto paś le trintone sekolosqo, kana sas mukhlo, anda kodoja ke o pani Olt thavdinilo but haj musardǎs les. 

20 metrǎ karing o esto katar e pretoriano porta, sas arakhlo o drom p-e savesθe ʒanas ol soldacǎ romanurǎ, and-e xarr le paněsqi Olt, buxli sar 6 metrǎ haj sas ćhorrdo baro bar p-e laθe. 

O Pisko le Teofilosqo haj e Sinia le Traianosqi

 Dur kam ʒi k-ol 1000 metrǎ katar o nordo le barrutne vazdimasθar, si o Pisko le Teofilosqo, karing sas arakhle ol astarimata jekhe turnosqe katar dikhelas pes sǎ, jekh rig andar o sistemo romano le vazdimatenqo, kerdo paśal o pani Olt, sode si vov de dïlgo. Le turnos si les jekh forma sar jekh paś andar jekh ćerko haj si thodo kam 300 metrǎ opral o barrutno vazdipen, anda kodoja ke dikhenas pen but miśto savorre thana kothar. 

Atunći kana ol panǎ le Oltosqe tiknǒn, d-aśtil te dikhel pes e Sinia le Traianosqi, o than kaj phenel pes ke o romano thagar aćhilǎs jekh cïra, anglal te marel e diz Daćia haj te avel lesqi. 

So maj aśtin te keren and-o Kälimäneśti?

Kana san and-o Kälimäneśti, aśtis te ʒas te dikhes maj but khangerǎ kaj si kothe: ol khangerǎ Kozia, Ostrov, Stïniśoara, Turnu, o skito le Svuntone Joanosqo kaj si telal o Barr. Kadala si numaj varesode andar ol khangerǎ  kaj si te dikhes len. 

Vaś kodola kaj ćajlol lenqe te phiren but p-ol plajna, si o Themutno Parko Kozia, kaj si but śukar haj kerel tut te na maj bistares so dikhlǎn kathe. Arakhesa but thana katar dikhel pes but śukar o foro, haj kathe aśtis te keres ol maj śukar fotografie.

Haj na bistar nići so but miśto keren ol panǎ mineralo haj ol tate panǎ andar kadava than!