E Filatin Rhedey andar Sïnʒeorʒiu Veśesθar

Seam and-o gi le lokalitetaqi Sïnʒeorʒiu Veśesθar thaj nići na ʒanes so mari surpriza aźukerel tut kathe! Kadava tikno fororro kaj na-i dur katar o Tïrgo Mureś si o than kaj arakhesa e paramići jekhe andar le puhure dada la familiaqi thagarni britaniko: Kontesa Klaudia Rhedey. 

E filatin, and-o nevobarokotuno stilo, sas vazdino k-o astaripen le XIX-to śelberś, ages isindoj sasto restaurime. Kadava si les 3 ekspozicie savaxtutne, gidaźoça profesionisto, kaj sikavel e paramići la familiaqi Rhedey, kodoja le gavesqe inundime, le Bezduosqe Nevo thaj vi le inventatoresqo la xaningaqo gilabdi andar o Tïrgu Mureś, Peter Bodor.  

E so maj bari rig le filatinesqi si anda’i ekspozicia multimedia kaj sikavel o destino paramićaθar le butʒangli kontesaqe, e but śukarni Klaudia Rhédey. Laqi kamipnasqe paramići le Aleksanderoça von Württemberg, kaj agorisardǎs pes traʒiko sosqe e kontesa muli but terni, astarel ʒivipen and-ol dikhlina andar fiesavi kamera la filatinesqe. Andi jekh andar ol kamere daśtis te dikhes vi jekh mesaźo tradino katar o Thagar Charles le Bari Britaniaqo kana sasas putardi kadaja ekspozicia inkerdi andar laqi but-but-but phuri mami.  

Mukh tut tradino andar ol kamere la filatinesqe thaj aśun e śukar paramići kamipnasqe le Kaudiaqe Rhédey!  

E ekspoicia maśkarutni kaj anel jekh omaʒio la familiaqi, si lan o anan “Mysteria Residentiae Rhédey” thaj astardǎs and-o ges 20 semptembro 2019. Kadaja si lan panʒ sale kaj anel tuqe jekh eksperiencia interaktovo thaj digitalo but śukar, thaj vi dikhlima save daśtin te del tuqe duma thaj duvala kaj garaven sekreturǎ. Le gidosqe vasteça thaj kadalenqe tehnoloʒiença inovatoarea, ol vizitatorea arakhen e paramići fasćinanto thaj pherdi tragismosθar la kontesaqi.  

Klaudia Rhédey - e kontesa savaxt terni, biandini and-o berś 1812, ʒivisardǎs jekh ʒivipen pherdo xolǎθar thaj meripnaθar. Barǎrdi and-o Palato Rhédey andar o Kluź, ʒivisradǎs jekh kamipnasqi paramići interziso paśa’o duće Aleksander von Württemberg. Muli phares, kana sas lan numaj 29 berś, tha’ laqe manuśa kaj avile pala laθe sas len śerutne rolurǎ and-i thagarni historia: laqo ćhavo, Franćisk ovilo o papo la thagarnǎqe Maria le Bari Britanjaqi thaj o but phuro papo la thagarnǎqo Elisabeta II-to, kerindoj pes kadja zurale phanglimata le thagarni familiaça britanoqo. Ʒivindoj jekh ʒivipen pherdo xolimaθar, Klaudia Rhédey mukhlǎs jekh mośtenirea bari thaj influento and-i Europeano historia. 

O kamipen maśkar e Klaudia thaj o Aleksander pherdel e filatinesqi historia jekhe romantiko aeroça, sosqe kadala daśtile te aven len jekh familia opral le dadenqo la terni kontesaqe kaj na kamelas lenqo phanglipen, sosθar sas diferencie rangosθar maśkar lenθe. Sas len trin ćhave, le Klaudina, le Amalia thaj le Franćiskes. E Klaudia sasas khamni le śtareça ćhaveça atunći kana muli, but angle, and-o jekh traʒiko akćidento and-o vaxt jekhe dromesqe. O Aleksander na daśtilǎs te nakhel opral kadava tragiko destino pesqe ʒuvlǎqe thaj roja pala laθe sa lesqo ʒivipen. Anglal te avel praxome, kǎr kathe, ko Sïnʒeorʒiu Veśesθar, ćhutǎs te avel inkalavdi laqo gi, savo inkǎrdǎs les. Paśa’o gi laqo sas praxome vi vov, but berśa maj palal.   

Rode e historia thaj o śukaripen ćaći la lokalitetaqi Sïnʒeorʒiu Veśesθar maśkar laqo patrimonio pherdo lośalipnasθar. E Khangeri Reformato, jekh venerabilo monumento jekhe historiaça de maj but de 700 berśenθar, si jekh ćaćo simbolo la zonaqo. Kathe si praxome kǎr e kontesa Rhédey Klaudia. 

Paśal so o lako vaś akumularea Bezidu Nevo kaj del tuqe jekh spektakuloso peisaźo, thaj o parko memorialo kaj trujarel o lako sikavel tuqe e historia and-o jekh bi mah dikhlo modo, le rojpnasqo duvaleça thaj ol funerale skulptururǎ save inkǎren godi jekh durǎrdo nakhlo vaxt. 

Na dur arakhel pes o Muzeo le Sulumaqe Stadenqo andar ol Kriśeni, jekh korkorutni destinacia kaj daśtisa te dikhes e so maj bari sulumaqe stadi andar e lumja, xramosardi and-o Rekordurenqo Lil. K-ol numaj 26 kilometrurǎ katar e filatin Rhédey si e Staciunea Sovata, jekh oaza vaś e relaksarea thaj palem keripen, pajença terapeutiko but prinʒarde, minerale izvoarença thaj śukare pejsaʒença. Rode kadala thana fasćinante, fiesavi pesqi paramićǎça thaj farmekoça korkorutno.