E khangeri romano-katoliko o Somnal George andar o Ćuksïnʒorʒu

And-ol śelberśa XVII haj XIX, o maśkar le gavesqo Ćuksïnʒorʒu sas o śerutno than pakǎjimasqo katar o Ćuko Teluno. O vazdipen ke kadaja pozicia śerutni sas zorǎrdo vi ke, and-o berś 1784, lǎs zor katar o austriako thagar te kerel diza ande sarkon kurko, avindoj kadja jekh śerutno lovenqo ande kadava than.

Paśal ol plaja le Ćukosqe, and-o źudeco Hargita, si o Ćuksïnʒorʒu, ande savesqo maśkar si jekh bari khangeri romano-katoliko, jekh andar ol maj śukar, e maj bari haj e maj purani khangeri gotiko kathar. Vazdini and-o śelberś deśuśtarto, e khangeri nakhlǎs andar maj but paruvimata ʒi kana aresli sar dikhas la ages. Kadaja buki sikavel ćaćes sode de barvale sas ol manuśa kathar. 

Andre khuven pen śukar o stilo gotiko haj o baroko. Dikhǒn jekhtovar o barvalo altaro barok śukar kerdo sćenença biblikane, o amvono haj o baldakino. E orga, ćhuti ande jekh pharo dulapo baroko, si inkerdi zorales śukar haj maj ʒal śukar. P-o tavano, inke maj inkeren pen ol nervurǎ gotiko, klidinǎça boltaqe ćhinde pala verver modeloja ʒometriko. 

And-e bar la khangerǎqi si jekh tikno mulenqo than haj jekh kapela mulenqi. O zido andruno brakhelas berśença angle sa o arhitekturalo ansamblo.

Ol arheoloʒiko rodimata de paś-e khangeri romano-katoliko ankalavde avri ćeramiko bukǎ andar e epoka le bronzosqi haj daćiko rupune love. 

E khangeri romano-katoliko o Somnal George andar o Ćuksïnʒorʒu si te avel dikhli anda laqo śukaripen, haj ande kadava than si but turistiko dikhimata, bustoja bare manuśença, liparimasqe khera, monumentoja haj jekh muzeo etnografiko! Si jekh ćaći lekcia istoriaqi!

 

---

Xarno istoriko rodinipen

O ansamblo khangerǎqo romano-katoliko „o Somnal George” andar o Ćuksïnʒorʒu sas kerdi monumento palal o lil le monumentojenqo andar o źudeco Hargita andar o berś 1992. Sar baripen, si e dujto palal e khangeri andar o Raku. Jekh andar ol maj śukar haj maj bare khangerǎ gotiko de andar o than o Ćuko Teluno si brakhǎrdi katar jekh zido zorǎrdo kaj si les 5-6 metroja.

O maśkar la komunaqo, o gav Ćuksïnʒorʒu sas lipardo jekhtovar and-o papalo lil andar o berś 1332 sar o „Sancto Georgio", kaj amboldel pes o Somnal George. 

---

O spećifiko le thanesqo

Bute berśenθar anglal, o gav nakhlǎs pharimaça andar ol invazii tätarisko andar ol xarra estiko (1661 haj 1694), katar ol invazii thagarikane (1704-1710), katar e ćuma (1717-1719) haj katar ol berśa le komunistikane kidimasqe (1949-1962). Vi ke sas kadala pharimata, ol manuśa aćhile p-o than te brakhen o pakǎpen katoliko vi le cïrdimatenθar sasisko. Phenel pes ke e zor le manuśenqo sas le von sas khethanes.

---

Barvalimata but kuć

And-e komuna sas arakhle arheologiko aćhilimata andar neolitiko, antiko haj medievalo. Jekh andar ol bare arakhimata si o truśul purano arakhlo and-o Kotormani, avindoj katar o Kiev haj si andar ol śelberśa XI-XII.