E khangeri reformato andar e Lutica

O maj śerutno than turistiko andar e Lutica si o ansamblo la khangerǎqo reformime, vazdino and-o stilo gotiko. O ansamblo si kerdo andar e khangeri haj o duvar brakhimasqo zorǎrdo, kerdo andar barr, kaj trujarel la. Pe jekh rig le andrune duvaresqi si phanglo o purano turno le udaresqo, kerdo palal ande turno-klopotnica. Kadava sas kerdo and-o berś 1628, haj si les jekh purano mekanismo ćasosqo andar sastr forźime. E khangeri si sa kadǎ prinʒardi anda ol duvaresqe pikturi kaj sikaven sćeni andar e Paramići le Somnale Ladislauosqi.

---

E paramići le thanesqi

E Lutica si jekh gavorro andar o źudeco Hargita, kaj ol arhitekturalo tradicii influecime sekuienθar haj saśenθar dikhas len ande sarkon than. Ol kerimata folkloriko, hai vi ol tradicii xamasqe cïrden bute manuśen savorro berś. O anav le gavesqo Lutica si phanglo le Themutne Sekuisko Kidimaça, kaj kerdǎs pes and-o berś 1506, ama vi evenimentojença andar o berś 1848.

Kana kerdǎs pes o rodipen arheoloʒiko sikavdǎs pes ke e khangeri kaj dikhas la ages sas anglal jekh vazdipen, sa devlikano, andar e perioada arpadiano. Pakǎl pes ke kadaja khangerǒrri sas rimosardi katar jekh jag. E khangerǒrri arpadiano sas paruvdi and-o śelberś XIV jekhe neve vazdimaça. Paśe ande kodoja perioada si vi ol pikturi andrune duvaresqe kaj o kotor freskaqo ankalavdo opral o giripen sudiko and-e khangeri, jekh but śukar sikavipen Vir dolorum.

O andruno duvar la khangerǎqo sas kerdo, śaj, and-o śelberś XVI. O rodipen le paramentosqo arakhlǎs and-e kadalesqi struktura duj girimata and-o duvar kerde: jekh kaj puterelas pes dinkǎl e bar parohialo, le phanglimaça and-o kotor arkosqo (kerdo and-o duvar), okolaver le phanglimaça and-o arko bangǎrdo, haj puterelas pes paś-o esto le udaresqe turnosqo.

---

O sikavipen la paramićaqo le Somnale Ladislauosqo 

K-o agor le berśesqo 2020 astarde pen ol bukǎ laćharimasqe k-e khangeri reformato andar e Lutica. Laćharindoj pes, kana rodine pen ol duvara katar ol spećialiśtǎ kaj laćharde, and-e toamna le berśesqi 2021, p-o duvar nordiko la navaqo inklile avri kotora freskaqe andar e perioada medievalo. Pala so sas dine rigaθe ol stratoja tenkujalaqe haj makhlimasqe, ol detalii sikavde vi e tema kadalenqi: sćeni andar o butǎripen la Paramićaqo le Somnalesqo Ladislau, tema but prinʒardi and-ol khangerǎ andar e Sekuimǎ andar e perioada medievalo.

Ol kotora arakhle and-e Lutica daśtin te aven katar o agor le śelberśesqo XIV haj andar e analiza le detalienqi arakhlǎs pes e sćena marimasqi maśkar o Somnal Ladislau haj o kumano kaj ćorrdǎs jekha ungriko ćhajorrǎ. Daśtil te dikhes pes but miśto o muj le kumanosqo, xurǎvdo ande jekh kaftano haj e ćhajorri, kadaja ćhindoj o punro le kumanosqo le tovereça katar o Somnal Ladislau.

---

Korkorutne eksperience

Kana des and-o gav Lutica daśtina te dikhen O liparimasqo kher Lutica - si kerdo anda e revolucia katar o berś 1848 haj anda o Themutno Kidipen andar e Lutica. Vov si p-o umal kaj kerde pen kadala bukǎ.

Kana cïrden tumen e istoria haj kamen te dikhen maj dur o Źudeco Hargita daśtina te dikhen vi o Ćentro Liparimasqo le Sekuiskone Gränićerenqo andar e Frumoasa. Te na bistaren te beśen frimi and-e natura k-o Lako e Somnal Ana vaj te distrin tume, paśa ol ćhavorre, dikhindoj o Parko Mini Transilvania de paś-o foro Odorheju Sekuiesc vaj o Muzeo le Phusenqe Berenqo andar o Kriśeni.