E khangeri evangeliko kaj bućholas anglal e Somnal Marjia andar o Śmig

Printre bisericile din Valea Târnavelor Maśkar ol khangerǎ de andar e Xarr le Tïrnavenqi, e khangeri evangeliko andar o Śmig, sikavdi and-o lila inke andar o berś 1390, si la jekh andar ol maj bare haj maj miśto inkerde duvaresqe pikturǎ medievalo, kadaja si la 250 metroja pätrato. Ages, but studencǎ andar o them haj, sikavde katar varesave but laćhe spećialiśtǎ, arakhen andar o rodipen aplikime ol garaimata le laćharimasqe le medievalo fresćenqe.

---

Xarno istoriko rodinipen

O gav Śmig sas sikado and-ol jkehtovar lila and-o berś 1317, kana o thagar o Karol Robert prinʒardǎs ol xakaja le saśenqe kaj ʒivenas kathe, xakaja line and-o berś 1224, prinʒarindoj o lil dino katar o thagar Andrej o dujto, kaj kućhol „O xakaj sibiano” sau „Andreanum”. Ama si urmi kaj phenen ke kathe ʒivenas manuśa anglal te avel sikado and-o lil, sar si o tezauro katar o Śmig, 3500 berśenqo. 

E khangeri evangeliko andar o Śmig śaj ke sas vazdini katar ol koloniśtǎ saśǎ k-o agor le śelberśesqo XIV. Berśenθar, e khangeri nakhlǎs andar maj but paruvimata, ol maj bare sas trujal o berś 1846. Kerdi and-o stilo gotiko paluno, e khangeri, kaj bućholas varekana e Somnal Marjia, si sadi haj si kerdi andar nava haj koro. Ama si la bukǎ laqe kaj keren la ćaći.

Ages and-e khangeri ći maj keren pen sluźbi, ama, andar o manuś kaj dikhen lesθar, o vazdipen kerdilo jekh than kulturalo, multietniko haj multikonfesionalo. Kathe kerel pen ande sarkon berś, anda ol studencǎ haj spećialiśtǎ, taberi haj atelieroja praktiko laćharimasqe, konferince haj sikavimata ande savenθe si e istoria haj e arhitektura atunćǎθar. Andar ol terne kaj aven kathe avere themenθar kaj te siklǒn haj te keren buki le tehnićença klasiko haj neve anda o laćharipen le medievalone fresćenqo, o than si verver haj phenel maj dur pakǎmaça ke kadava than daśtil te avel andino palem k-o ʒivipen haj te avel inkerdo maj dur andar kultura haj siklǎripen.

---

O sikavipen la paramićaqo le Somnale Ladislauosqo  

E khangeri evangeliko andar o Śmig si la jekh andar ol maj mare haj maj miśto inkerde duvaresqe pikturǎ medievalo, haj si la paśe de 250 metroja pätrato. Ol kotora pikturaqe maj śukar, ankalavde avri andar o berś 2009, sikaven varesave sćeni andar e Paramići le Somnale Ladislauosqi, sar si Sar sas rodino p-o grast o kumano, ama vi O  Mangipen le Somnale Ekaterinaqo vaj o Ʒivdo Truśul ama vi aver temi andar o katolićismo medievalo. 

Uźǎrde ćak and-o berś 2017, duj sćeni kaj dikhǒn feri jekh paś – O maripen maśkar ol ungrǎ haj ol kumanǎ haj Sar sas rodino p-o grast o kumano – ćaćaren ke e paramići le Somnale Ladislauosqi sas kerdi and-o opruno kotor, sar and-o kanono ikonografiko kaj si.

Pala e forma, e tehnika kerimasqi kadale pikturenqi si andar o stilulo gotiko maśkarthemutno haj śaj ke sas kerde varekana and-ol anglune deśberśa le śelberlesqe XV.

---

Korkorutne eksperience

O gav Śmig si andar ol thana eko-turistiko Ol plajorre la Transilvaniaqe, ande savenθe si thana brakhǎrde kaj si len themutno intereso haj thana brakhǎrde andar e receaua europeano Natura 2000. Si o dujto than sar baripen andar amaro them kaj si brakhǎrdo, pala e Rezervacia Biosferaqi e Delta la Dunärǎqi, deśe thanença naturalo brakhǎrde. Ande kadava than si maj but sar 1000 spećii lulugǎnqe haj 4200 hektaroja umala kaśtença, thana kaj na maj si and-e Europa haj von si feri and-e Transilvania.

Ke paśe de 16 kilometroja si o Mediaś, foro sikado and-ol lila jekhtovar and-o berś 1267. Si jekh foro jekha barvalǎ istoriaça, kaj del le manuśen kaj aven te dikhen les maj but thana kulturalo, sar si e arhitektura le purane ćentrosqi le forosqo haj e khangeri e Somnal Margareta le turnoça bango. Kana aresen ande kadava than, avelas miśto te zumaven andar ol molǎ kerde kathe, sosqe, na ivǎθe, p-e emblema le forosqi si kerde ol drakha.