E Kaśtukani Khangeri „O Sfïnto Joan Muj Somnakutno” Stïnćeśti, Bihor

Maj anglal, e khangeri kaśtukani andar o Stïnćeśti, o sas gav Broaśte, sas trujardi kherenθar. Pala kadaja, o gav kerdilo vorto k-e śoseaua haj durilo lokhes laθar. Akana dikhes la dural, vaś ke laqo korpo vazdel pes barikano p-e xarr le Kriśosqi Barrutno, and-o maśkar jekhe vazěsqo zinzardo ʒi k-e ućhalin le plajenqi. 

Phiravel o hramo „O Sfïnto Joan Muj Somnakutno” haj and-o berś 1752 sas vazdini. Pala varesode berśa, o David Zugravul piktielas la. Haj, vaś ke ol love agordile, na daśtisajlo te kerel la sǎ. Vov piktisardǎs, but miśto, ol udara thagarikanane, o ikonostaso haj varesave ikoane inkerde vi ages ande nevi khangeri.

Pharavdo numaj katar e dud le tikne felǎstrinenqi, sar duj jakha, o korpo la khangerorrǎqo inkerel. Śaj vi vaś ke si trujardo jekh kuśtikaθar avrǎl, jekh śelo khuvdo, skulptime and-o kaśt, simbolo le vremǎqo biagorimasqe, vaj śaj ke vi le ADN-osqo manuśikano. 

Ʒa andre te dikhes vareso nevo: ol truśula erojenqe haj ol ćenotafoja, save pande lenqe ranga tate ʒivdǎren ol duvara le khanherorrǎqe. Kerde and-o kaśt, ćhinde haj piktime semnojença kreśtino, sar si o Kham, e lulugi-khamesqi vaj o truśul, o ćenotafoja si kerde vaś o anipen gogǎqo varesave manuśenqe le gavesqe, save mule dur katar e phuv kaj biandile.  

Kana areslǎn kathe, av gata te arakhes e paramići kadala khangerǎqi gieça manuśikano.

D-andar o śeliberś XVIII, o läkaśo kultosqo andar o Stïnćeśti si jekh śerutno vaś e arhitektura khangerikani spećifiko le Themesqe le Bejuśosqe.

E piktura le khangerǎqi astardǎs pes kam and-o berś 1756 haj, vi kana akana na maj inkerel pes numaj jekh cïra, kadaja del śerutnipen verver le vazdimasqe reliʒioso. 

Pala ol xramosarimata de p-ol kile vaj ol udara le ikonostasosqe, o David Zugravu katar e Kurtea de Arʒeś si kodova savo piktisardǎs ol udara thagarikane haj diakonisko haj, śaj ke sǎ o ikonostaso. O khuvipen le rangenqo, ol muja ekspresivo haj ke kerdǎs pes sǎ lokhes, vi ol motivoja line andar ol suvimata but prinʒarde trujal o Bejuś, sikaven o baripen haj o talento le zugravosqo.

And-e nevi khangeri le gavesqi sas thode 4 ikoane piktime p-o kaśt katar o David Zugravul haj save sikaven le „Iisusos Hristos Baxtǎrindoj”, le „Devlesqe Dejorrǎ le Tiknorreça”, le „Sfïntone Nikolaes” haj le „Arhangelos Mihail”, e palutni ikoana inkerindoj ćak e semnätura le piktorosqi and-e ćaći rig.

And-o inventato la khangerǎqo maj arakhen pen vi ol ćenotafoja, ol bukǎ dekorativo spećifiko le khangerǎnqe kaśtukane andar o Them le Bejuśosqo. Barvales xurǎvde semnojença kreśtino piktime vaj skulptime, kadala si maj but kerde and-o kaśt haj si thode p-ol duvara avrǎl vaj andral le monumentojenqe, vaś kodola save mule le thanenθar kaj biandile.

Paśa ol khangerǎ save śaj te aven dikhle and-o Them le Bejuśosqo, o than si les vi but cïrdimata naturalo kaj daśtis te beśes, sar si e rezervacia naturalo Lośalo Plaj haj Hoanka, e staciunea e Stïna Xarrǎqi, haj vi but peśtere, izvoare, kej haj kaskade.  

Maj but, ol gava tradicionalo bihoreano kathar uimiena tut siguro pand-ol bukǎ haj ol elementoja kulturaqe popularo. 

O gav Stïnćeśti si dur numaj varesode kilometrojenθar katar o Bejuś, ćaćǎrdo sar staciunea turistiko vaś o intereso le thanesqo, kaj śaj te lośares tut le śukarimatenθar antropiko haj ke si pani ʒeotermalo haj bioklimato.