O Konako Baranyi-Jakó

Miśto avilǎn k-o Konako Baranyi-Jakó, jekh kolco istoriaqo and-o ilo le gavesqo Miśka. O monumento but baro sas vazdino maśkar ol berśa 1771-1774 katar e familia Baranyi haj sas kher nobiliaro haj ćentro administrativo le thanesqo Miśka.

Ol jakha kaj kamen te dikhen maj but, daśtin te dikhen kathe na numaj duvara, ama von daśtin te dikhen o nakhipen baro jekhe thanesqo barvalo istoriaça, tal-o xulavipen Habsburʒiko. O konako si jekh misal but śerutno le arhitekturaqo baroko palutni.

Kathe, maśkar ol arkade save inkeren o ekovo le berśenqo, barilǎs haj beślǎs ande lesqo ternipen o istoriko magǎro Jakó Zsigmond, manuś śerutno le istoriografiaqo magǎro nevi. Vov dinǎs pesqo ʒivipen vaś o siklǒvipen le istoriaqo kulturalo medievalo, haj sas jekh vazdinitori le barvalimasqo kulturalo haj istoriko. 

Arakh o konako sar jekh phenipen pa ol vremoja nakhle haj le manuśenqe save mukhle penqi amprenta opral lesθe. 

Pa o Konako Baranyi-Jakó pakǎl pes ke si jekh andar ol maj śerutne sikavimata le barvalimasqe bihoreano andar o śeliberś XVIII, vazdino and-o stilo le barokosqo provinćialo palutno.

Si les jekh puranipen duje śeliberśesqo haj paś, haj o laćhipen lesqe arhitekturaqo sas inkerdo miśto. O vazdipen si kerdo and-e forma le literaqi „L”. E maj śukar buki arhitekturalo le vazdimasqi zinzol pe savorri facada katar e bar - jekh pridvori putardo, trujardo arkadenθar, pande save daśtil te ʒal pes ande verver thana le konakosqe. Maj anglal, o konako sas les kurtea, bar, livade, ama vi vazdimata agrikolo. 

---

Śerutne manuśa

Ande kadava konako, savesqo xulaj sas lesqo papus, o Jakó Zsigmond barilǎs haj ternilǎs kathe. Kadava sas jekh prinʒardo istoriko magǎro le śeliberśesqo XX, biando and-e Transilvania. Pakǎl pes pa lesθe ke si jekh manuś ʒanglimasqo but baro, o Jakó Zsigmond dinǎs pesqo ʒivipen le siklǒvimasqo le istoriaqo la kulturaqi medievalo, ama vi ol ʒanglimata auksiliaro istoriko.  

Vov sas jekh andar ol maj pakivale manuśa le istoriografiaqe magǎro andar e Ungaria haj andar e Romïnia, haj lesqi aktiviteta sas laćhardi katar e mośtenirǎ kulturalo lesqe familiaqi, e familia Jakó, avindoj la jekh nakhipen maj purano de 700 berśa and-o komitato Bihor.