E arhitectura tradicionalo and-e komuna Ozun

Miśto avilǎn and-e komuna Ozun, jekh than la historiaqi thaj le tradicienqo transilvanenea! Vov si and-o źudeco Kovasna, thaj aźukerel tut te arakhes lesqe e arhitektura tradicionalo jekhutni thaj ol pejsaźurǎ śukarne. Le 7 gava kaj si and-e komuna si: Ozun, Bikfaläu, Lunka le Ozunosqi, Lisnäu, Lisnäu-Xar, Mägeruś thaj Sïntionlunka. Von avel angla tuθe ol khera miśto vazdine, śurença bare thaj ućhardǎnça kaśtesθar, sar jekhe molimata gavutne. 

Arakh ol thanutne bukǎrimata, tradine andar generacia generaciaθe: e bukǎripen le kaśtesqe vaś ol balaja, butoaja thaj mobiliero tradicionalutno rangǎrdo; o bukǎripen le kokalesqe thaj o olärito. 

Fiesavo paso kaj keres les si jekh phiravipen and-o vaxt, thaj o pejsaźo kulturalo si jekh specialo, sosqe inkǎrel inke and-o jekh modo fidelo o peisaźo medievalo la Ruropaqe: and-o ćentro le gavesθe si e khangeri, trajardi kherenθar, palutninde katar e truj le zelenimatenqe barenθar, livezenθar, thanenθar arabile, fïnecenθar, o avrutno truj isindoj kǎr o veś. 

Ozun si o than kaj e tradicia, e historia thaj o śukaripen naturalo malaven pen and-o jekh modo jekhutno. Fiesavo kolco kadalesqe thanesqe akharel tut te rodes thaj te ʒives bukǎ kaj si te ʒives len autentike and-o maśkar jekhe kulturaqi barvali thaj pherdi ʒivipnasθar. 

---

Historia thaj arhitektura 

O anav la komunaqi Ozun xakǎrel pes sar ”lungo” thaj avel andar e xoraxani ćhib phurani, o jekhto xramosaripen lilenθe le gavesqe si andar o berś 1332. And-o berś 1557 ʒanas ke o gav sasas les 6 gospodärie. Kana sasas kerde ol rodimata arheologike arakhle pen ol vurme jekhe beśimatenqo and-e zona inke katar o astaripen le bronzosqi epoka. 

O kulturikano pejsaźo si jekh spećigikano: and-o maśkar le gavesqe si e Khangeri, trujardi kherenθar, thaj and-e laqe zeja e truj le zelenimatenθar bara, livezǎ, thana arabilo, fïnecea thaj ćarǎrimasqe thana, o avrutno truj isindoj kǎr o veś. Ol khera si miśto vazdine thaj si len bare śure kerdine but estetikano xakǎripnaça. E fundacia kadalenqe si barresθar, but var bi mortaroesqe vaj varosθar. O giravipen and-o kher kerel pes savaxt andar e bar. E prispa avili but maj palal thaj si and-e paś fiesavo kher thaj andar o ukhardipen lenqo si thovdini e rez. 

Ol facade le kherenqe si śukarǎrde tïmpläriença kaj barǒn o molipen arhitekturalo le vazdimatenqo. Si te dikhas o porte spećifikane sakuisko, kerde kaśtesθar vaj ol porte stïlpeça barresθar skulptome. 

---

Jekhtune bukǎ kaj si te ʒives len 

P-o administrativo teritorie la komunaqi malavas e aria naturalo proteźimw, Mestekäniśo katar ol Reći - Ol lenǎ katar o Ozun-Sïntionlunka. 

And-o gav si maj but historikane monumenturǎ, andar kasθe anas godi: Khangeri reformime (o XVII-to śelberś), e Filatin Béldy-Mikes (1755), o Konako Ujvárosy-Agoston (1810 - 1825), o Konako Pünkösti (1810), o Konako Temesvári (o XIX-to śelberś). 

Kaś te barvaren tumenqe e jekhutne bukǎ kaj si te ʒiven len si te dikhen vi: e Khangeri romano-katoliko andar o Sïntionlunka (1774), e Kapela Szent Iványi andar e Sïntionlunka, o XVIII-to śelberś, e Khangeri reformime andar o Bikfaläu, o XVI-to śelberś, o Kher Simon andar o Bikfaläu (1793), e Khangeri reformime andar o Lisnäu, historikano monumento, e Khangeri reformime andar o Mägeruś (1752) vaj ol Diza Barabás thaj Törökvár andar o Lisnäu-Xar.