O ansamblo la khangerăqo evangeliko K.A. Źelna

Kana areses k-e Źelna, and-o źudeco Bistrica-Näsäud, sikavel pes tuqe jekh gav śukare kherença, purane, vazdine le bukǎrne manuśenθar. And-o maśkar le gavesqo sas vazdini e zorǎrdi khangeri, kaj anglal sas katoliko. E istoria kadalaqi miazol la istoriaça le dizaqi andar e Bistrica.

E zorǎrdi khangeri, ages evangeliko, si sar jekh manuś phuro kaj nakhlo andar dukhale berśa. Na sas la jekh trajo prǎ lokho. Ama aćhol bari haj pakivali. Ages maj inkerel pes o turno udaresqo, ol kotora le zorǎrde zidojenqe, o koro haj e absida la purane khangerǎqi.

---

Xarno istoriko rodinipen

E khangeri si andar ol khangerǎ-sala. Ages e śerutni nava si peravdi, dikhǒn feri varesode andar laqe kotora  zidosqe, na si la ućaripen. 

E absida haj o koro le altaresqo si ućarde ogivença gotikone stilosqe, si la konsole śukar kerde manuśikane śerença. Ol duvara le absidaqe le altarosqe ućaren fresće andar o deśupanʒto śelberś, kadja sar sikaven varesode kotor kaj sas arakhle tal-ol tenkuieli. E nava la khangerǎqi, kaj varekana sas la baroko bolcǎ, si akana jekh peravipen, kadala bolcǎ peravdile. Paś-e khangeri ućarel pes jekh turno-klopotnica but baro, vazdino and-o deśuśovto śelberś, kaj, la inćintaça ćirkularo, kerel jekh sistemo brakhimasqo.

---

O spećifiko le thanesqo

And-e istoria le gavesqi sas śukar momentoja. And-o berś kana pelǎs o Konstantinopol, o berś 1453, e Źelna si lini katar o Janku de Hunedoara. Pala kodoja, and-o berś 1497, kathe sas jekh śkoala kerdi paś-e khangeri. 

Inke katar e paś le śelberśesqi deśupanʒto k-e khangeri andar e Źelna sas andine maj butvar śerutne aćhilimata anda ol kreśtinǎ: kotora andar ol gada le Ćhajorrǎqe Maria Fecioarei Maria, andar e koroana kanrenqi le Iisusosqi, ama vi phuv katar o Somnal Limori  andar o Jerusalim.

---

Barvalimata but kuć

Ol informacii dine katar ol istorićǎ sikaven ke e khangerǎ sas la jekh stǎgo somnakajardo anda ol bukǎ reliʒioso. And-o berś 1558, ol bukǎ katoliko sas bikinde, haj e khangeri paruvdǎs pes ande jekh luterano khangeri. Atunći maj sas vazdino jekh turno barresqo haj ćhutǎs pes jekh ćaso. Śukar si vi ke kerdǎs pes jekh freska sar e freska Navicella, lini katar e Khangeri San Pietro andar e Roma, haj ol manuśa kaj aven te dikhen la aćhen phangle moça.