O drom le kurienqo andar e Transilvania

E Filatǐn Bánffy andar o Naśfaläu sikavel o baripen le kherenqo nobiliaro baroko andar e Transilvania. Vazdino and-o śeliberś XV, o baro ansamblo si jekh anipen gogǎqo jekhe epokaqo strafinali, haj maj anglal sas independento, vorta sar jekh gav andral o gav.Jekh andar ol paramićǎ le thanesqe phenel ke duje śeliberśença maj anglal, ande jekh phiripen le Albertoça Bánffy, jekh amal lesqo nakhlǎs p-okoaver malo le paněsqo Barkäu haj, dikhindoj ol bare burra, sar jekh źungla, pućhlǎs, sar pher

De sar ʒas p-o than le kontosqo Miklós MIKÓ Jr., mukh tut ingerdo karing e bari filatǐn katar o dromorro sikavdo le rukhença but phure. Kana areslǎn angla o vazdipen, na-j sar te na pućhes tut, sar pućhen pen vi okolaver phirtune save kame te ʒanen: Si e Filatǐn Mikó jekh replika transilvänisko le Filatǐnaqi Élysée andar o Paris? Kodola save prinʒaren phenen pa ol miazimata kaj dikhlǒn le facadaqe haj o plano le vazdimasqo, ama vi kana na-j jekh dinipen anglal zoralo, dikhesa ke o baro vazdipen

Maśkar ol uće brazǎ haj ol lisǎme kastanǎ, and-o tikno gav Tamaśfaläu, dikhesa jekh biźuteria arhitekturalo bari, ama garavdi - e Filatǐn Thury-Bányai.Si jekh andar ol maj bare vazdimata andar o them Trin Skamina (Trei Scaune), so cïrdela kirro dikhipen maśkar ol but bukǎ save aśtis te dikhes len and-jekh stilo empire, save pheren laćhe gustoça ol parǎte de avrǎl. Sa kadja, savorri filatǐn si ućhardi jekhe auraça pherdi eleganca haj laćhipen, sar si and-o astaripen le sekolosqo XIX, kana phene

Pakǎjajas ke ages maj daśtis te malaves jekh vazdipen destinaciaça militaro, kaj te fi aćhol punrenθe pala ol evenimenturǎ phare le Rovoluciaqo Magǎre andar o berś 1848*1849?Te ʒanes ke k-o agor le gavesqe Aita’i Bari andar o źudeco Kovasna, ol zidurea la Kazarmaqe husarenθar fal ke naśle katar sea ol nasulimata le vaxtesqe,  isindoj maśkar ol cïra vazdimata kaj aćhile andar kodva vaxt. Sar phenel o xramosaripen opral le śerutno udaresqo katar o giravipen, e kazarma sas vazdini and-o berś 1826

Isindo p-ol dromorra sundaleça gavutnes andar Armäśeni, źudeco Hargita, o śukar konako Adorjan Imre akharel tut te nakhes lesqo prago. Thaj na sar kadja, tha’ maśkar jekh bareder porta sekuisko kaśtesθar, vazdini and-o berś 1828, isindoj jekh andar ol deś so maj phurane porte andar e zona, dekorime and-o jekh stilo jekhutno. O xramosaripen and-e latikani ćhib pa ći porta phenel amenqe kadaja, inke katar o giravipen, ke kathe sas jekh kher barvalo.O konako la familiaqo Adorján, jekh ćaći kapodo

Miśto avilǎn k-o Konako Baranyi-Jakó, jekh kolco istoriaqo and-o ilo le gavesqo Miśka. O monumento but baro sas vazdino maśkar ol berśa 1771-1774 katar e familia Baranyi haj sas kher nobiliaro haj ćentro administrativo le thanesqo Miśka.Ol jakha kaj kamen te dikhen maj but, daśtin te dikhen kathe na numaj duvara, ama von daśtin te dikhen o nakhipen baro jekhe thanesqo barvalo istoriaça, tal-o xulavipen Habsburʒiko. O konako si jekh misal but śerutno le arhitekturaqo baroko palutni.Kathe, ma

Te beśas cïra and-e komuna Mihäileni, źud. Hargita, and-e bar le Konakosqe Biális!Lesqi historia si phandadi katar o Francisco Biális, jekh militaro kaj si les originea italiano, andar e Genova, kaj areslo and-o kadava than baxtǎrdo k-o epaś le XVII-to śelberśesqo. Vob thaj pesqe avutne ćhace phangle pen manulença jekhe familienθar sekuisko rajkane, kadja zorǎrde penqe thana socialutne uće thaj sas barikane te phiren andar ol interesea le sekujenqo andar Ćiuk. P-o baro domenio kaj sas le fa

Sam kǎr kathe, and-o gi e but mïndro forosqo o Krisuro Sekujutno kaj dikhel pes śukar o Konako Gyarfas - Jekh historikano biźuteria vazdino and-e trin riga cirdindoj e berśeça 1728, kaj phiravel e nakhlo vaxtesqo mothovipen thaj e phurane paramicǎ kaj vi akana inkǎrel les ʒivdo. Sigo pala so nakhlǎn and-o Parko Gyarfas xakǎres ke na-i jekh than kadja sar si aver thana. Lesqi barvali historia azbal o maj ućo rig and-o vaxt e Magǎrisqo Revolucia maśkar ol berśa 1848-1849 kana ovel o naśavipnasqo

Sam and-o gav Nisipeni andar o źudeco Satu Mare, ke numaj varesode kilometrurǎ katar ol granice le themesqe la Ungariaça thaj Ukrajniaça. Kathe malavesa jekh ćaćo than le paramićenqo rajkane.O konako le Berenczei Kováts Miklós sas vazdino k-o agor le XIX-to śelberś k-o kamipen lesqe dadesqe kaś te thon les jekh ućhardi opral le śeresqe, sar kadja sar o kolaver ćhavo Sándor, mośtenisardǎs o konako kaj si kǎr pa’o drom. O sasto than inkǎrel tut te dikhes suno, thaj o melanźo stilulenθar arhit