P-ol vurme le kavalerienqo: Jekh phiravipen legendarutni andar ol filatina la Rumuniaqe! Ris amen parpale and-o vaxt le thagarnenqo, le kavalerenqo thaj le bare marimatenqo, and-e jekh nakhavipen pherdo hodtoriaθar thaj garavipnasθar. Nakhas khetanes maśkar ol sale kaj ol ekourea le kelimatenqo ïnke aśunel pen, thaj o barvalipen regalo malavel ol vumbre dukhavde jekhe vaxtenqe kaj nakhle but anglal. Katar ol rujnea garavutne, ʒi k-ol fortifikacie paruvde thaj laćharde and-e śela berśenθar, f

O ʒivipen d’anglal: Ol khera rajkane magǎrutne andar e Transilvania Dikhas ol domenie le rajenqe magǎrutne, vazdimatença, barǎnça but śukar, fermença thaj hergeliença, thana save den duma lokhes pala’i historia bistardi thaj o andinipen godǎθe le deśenqe sluźitorea save kerdǎs lan. And-o gi kadalenqe bara rajkane, o vaxt fal ke beśel thanesθe, thaj o ekosistemo lenqo miśto kerdino den amenqe duma pala’o ʒivipen divesutno thaj pala o ćingaripen la Revoluciaqo katar o 1848. Parpale and-o vaxt,

E kule rumunikane, maśkar o aćhavipen thaj maripen. Arakhas khetanes o kontrasto la ʒivipnasqo rajkano, and-e Rumunikano Them, maj ćaćes ol khera save paruvenas pen and-e fortärecea k-o jekh sikavipen vaś e primeźdia, save inkǎrde pen and-el śelberśa  dukhavde XVII thaj XVIII. And-ol gesa vestimasqe, o ʒivipen gavesθar thabdelas lokhes maśkar ol thula duvala barresθar. Tha’ kana ol ośtirurea biamalikane avenas nasulimaça, kadala ovenas ćaće bastioanea, vazdine pala’ rigoarea militaro. Ol met

E xabenaqe pejsaźo rumunikano: E receta sofistikime jekhe buǎqi kaj si te gunʒares lan! And-e amaro phiravipen xabenasqe, gunʒaras abdar e Rumunia, ćarença thaj mirodeniença izeça andar o Oriento thaj balkanikane tradicie, xoraxane vaj magǎrutne. Seam akharde and-e kiravipnasqe kamere thanutne kaj ol but xabena si len fiesaves p-o jekh garavipen thaj jekh motovditori savo sigo kamel te sikavel les le kodolen putarde dumaθar.  Katar ol rumunikane ćionaja, k-ol mäćelarea saśea vaj ol manuśa sa

Ol khangerǎ fortifikime: O gi la komunitetaqi säsisqo protestanto And-ol gava säsisqo andar e Transilvania, kothe kaj sea ʒan ćaso, ol khangerǎ forifikime ućaven pen barikanes p-ol plajna, na numaj sar vazdimata arhitektonike, thaj vi sa simbolurǎ jekhe khetanipnasqi komunitaro savo nakhavdǎs śelberśa. Anglal vazdine vaś molisaripen thaj reflekcia, paruvde pen sigo and-e diza vaś arakhajpen, kaj sikaven e nevoja vaś o arakhajpen thaj khetanipen anglal le nasulimatenθe andar ol vaxta medievale.

Khangerǎ kaśtesqe: Sanktuarea bukǎripmasqe thaj pakivpnasqe Ćhudine and-e sea’i Rumunia, garavde maśkar ol plajna thaj livezea, ol khangerorrǎ kaśtesqe anen lośaripen nu numaj le pelerinenqo, thaj vi fiesaves manuś save rodel o śukaripen. Giravas pakivpnaça and-e kadala thana sakrea, dikhas śukar khetanes e phurani arta, naivo, ol skulptururea thaj ol fresće bistarde andar aver vaxt, pakivpansqe thaj phurani paramićaθar. Xakǎras sar o gi marel maj lokhes telal e kupola arkuime. Maj anglal ph

E ilesqi esenca rumunikani: Mänästirurea andar e ”Bukovina telal o ćeri”. P-o Drom le Män2astirenqo andar e Moldova prinʒaras zorales o patrimonio rumunikano, vazdino, bukǎrdo vaj mothovdo. Gaʒe vaj rumunurea sea kadala, seam akharde katar o vak le toakaθar thaj mukhas tele amare śera k-o aśunipen le gilǎnqo texarinǎθar. Beśas amenqe sa la fel sar ol raja pakivale d’anglal thaj barvalas amen le śukaripnaça le rangǎrimatenqo murale lolesθe k-o Humor, źïltosθe k-e Kośula vaj zelenesθe k-e Arbore

E Historia le katolićismulosqe: p-ol vurme le Ladilaulosqe, thagar kavalero.Astarindoj andar e Diz Oradea, iris amen akana jekh mija berśenθar, and-ol vaxta le thagaresqe Ladislau, jekh simbolo le kreśtinimosqe thaj kavalerimosqe. And-ol phurane khangerǎ, k-o astaripen katolike, akana unitarienea vaj reformime, ol duvala garaven riga andar e phurane paramića rangǎrde telal le zugrävenqo: fresćea le marimatença vaj epifaniea le monarhosqe kanonizime, ućharde austero vaś e reforma. P-ol vurme

O kastrea romanea, k-e granica le imperioça romano and-e Daćia, p-i frontiera strategiko. Nakhas ol kastrea romanea maśkar e gi le Daśiaqo kaj sasas anglal thaj arakhas riga andar o Limeso daćiko, e so maj zinzardi frontiera le Imperiosqe Romano p-o teritorio la Europeqi kontinentalo. Katar e Ulpia Traiana Sarmisegetuza, k-ol rujnea la Dizaqi Romano-Bizantinea Sućidava, o drom 1500 kilometrenθar, intǎl le dromenqo le londosqe thaj sumnakajesqe daśiko, sikavel amenqe o so maj bare sisteme vaś

And-o rodipen le vestiginienqo, p-ol kulme la histoariaqe: Ol Diza garavde la Rumuniaqe! Vaś kodola zorǎrde thaj zorale, o Drom le Dizanqo si jekh ćaći provokarea. Fiesavo bango uśtipen anel amenqe sikavimata but śukar thaj legende bistarde. Maśkar o Imperio Romano thaj kodova Hasburgiko vaj Otomano, ol duvala zorale vaj ol ruinea xïnavde aźukeren te rodas izvoarea historikane vaj legende romantike pala’o Dećebal, Mirćea o Phuro, Vlad o beng, Siʒismund Luksemburgosθar vaj Sulejman o Magnifiko.

Dur katar orso, and-e jekh oaza aćhavipnasqe: Ol Khera le manuśenqe kaj astaren maćho andar e Delta la Dunäraqe. Gelindoj la barkaça p-ol kanale la Deltaqe la Dunäraqe, aresas and-el gava izolime sar si Kilia’i Phurani thaj Periprava. Kathe arakhas khera peskärisqo kerdine maśkar tehniśe thaj materialurea thanutne, sar si ol kiripićea, varo thaj ućhardimata stufosθar. O śukaripen veśutno kadale thanenqo, martorea la ʒivipnasqe jekhe komunitetaqi-kapsula, garaven historie vaś e rezistenta tha

And-o rodipen le patrimoniosqe savo na kamen te mukhel pes bistardo: Ol gava arhitekturaça tradicionalutni! Phiravas andar lokaliteturea maj cïra prinʒarde, save lenqo ʒivipen marel and-o jekh ritmo lokhes, kaj arakhas biźuterie le patrimoniosqe rumunikano. Andar o Maramureś ʒi k–ol Plajna Apuseni, andar e Bukovina and-e Oltenia thaj and-o Than Sekuisqo ʒi and-e zona säsisqo andar e Transilvania, fiesavo gav si les jekh gi kaj marel telal ol ućhardimata śindrilaθar thaj duvala kaśtesθar thaj k