O Kastro Katar O Räzbojeni-Diz

O kastro katar o Räzbojeni-Diz si jekh zorǎripen andar e epoka romano angluni (ol śelberśa II-III palal o Hristos). Sas le Alei I Batavorumosqi, jekh trupa kavaleriaqi andini and-e Daćia katar o thagar Hadrian, pala so e provinćia sas reorganizime, śaj ke and-o berś 136 palal o Hristos.

Ʒografiko, o zorǎripen sas kam k-o 50 kilometroja nordo katar o Apulum (e Alba Julia), kaj sas o kastro la leʒiunǎqo XIII Ʒemina haj k-o 2 kilometroja katar ol salini katar e Okna Mureś, kadja sas les jekh than strateʒiko, haj vi daśtilas te dikhel opral haj te laćharel o ingeripen le lonesqo p-o Mureśo. 

Akana, o kastro dikhǒl and-ol fotografii opral kerde maj but kana si toamna, pala so e phuv sas arime. O andrunipen si kam de 5,2 hektarǎ.

Kadava si maj baro desar aver kastroja, vaś ke e trupa kaj beśelas kathe sas miliaria (sas la kam 1000 soldacǎ). Maj but, and-o zorǎripen sas vi ol graźdoja le grestenqe. K-o Räzbojeni-Diz, sar vi ande aver kastroja trupença kavaleriaqe and-e garnizoana, ol grasta sas khethanes le soldacença, and-ol livnǎ d-anglal lenqe sovimasqe thana.

Xarno istoriko rodinipen

Ol batavǎ sas  jekh tribo ʒermaniko andar ol Telune Thema. P-e vremǎ le thagarenqi Julio-Klaudienǎ, ol batavǎ sas ol maj kuć soldaćǎ auksiliaro la Romaqe.

Jekh xramosaripen publiko vazdino de p-o malo la Dunärǎqo phenel vareso but interesanto, kaj sas and-o berś 118, kana sas thagar o Hadrian.

 Jekh soldato andar jekh  trupa batavenqi, kaj bućholas Soranus, nakhel e Dunärea usindoj anglal o thagar, and-o sasto ekipamento. Kana nakhilo, phagerel jekh säʒǎta kaj xurǎjli la säʒǎtaça cirdini lesθar.

Jekhune bukǎ arhitekturalo

O kastro katar o Räzbojeni-Diz si rektangularo. Ages, vov si maj but tereno laćho, jekh baro kotor si pherdo neve khera lenqe barǎnça. 

Ol vazdimata andar o kastro si: o sedio le komandamentosqo (principia), o kher le komandantosqo (praetorium), ol baräći haj o depozito givenqo (horreum).

K-o vesto le kastrosθar sas o kher (vikus-o). O maj śukar vazdipen andar o vikus si baro kam de 23 x 20 metroja, kerdo andar maj but livnǎ. Vov si e śerutni buki le phuvǎqe rodimatenqi andar ol palune berśa. 

Kana san and-e Okna Mureś, beś varesode gesa k-o Komplekso tratamentosqo haj agrementosqo „ol Londe Najimasqe Thana”, putardo maj akana. Kathe arakhesa bazinoja andrune haj avrune, londe paněça haj gule paněça, than vaś-o fitnesso haj thana sastǎrimasqe.

Kana kames te ʒanes pa e istoria le thanesqi, daśtis te dikhes ol kastelosqe aćhilimata Teleki, andar o berś 1290 prinʒardo sar Novum Kastrum. O kastelo si and-o kartieri Ujoara Opruni, and-o maj ućo than le forosqo. Paśal arakhesa vi ol aćhilimata le romaniko khangerǎqe, kaj sas kerdi trujal o berś 1300.