O ansamblo la Zorărde Khangerăqo Reformime Krikäu

Kana aves and-e Transilvania p-o drom le barresqo haj la molǎqi, ći daśtis te na dikhes o Krikäo haj E Khangeri Reformime. O ansamblo katar o Krikäo si kerdo andar o vazdipen la khangerǎqo haj jekh andruno zorǎripen. E khangeri si jekh andar ol maj purane khangerǎ vazdine katar ol saśǎ transilvänǎno. E khangeri, anglal kerdi sar romano-katoliko, sa but berśa jekh khangeri evangeliko-lutherano haj  reformime-kalvino anda ol saśǎ andar o Krikäo haj ages si le reformime ungrojenqi.

---

E paramići le thanesqi

Ol anglune grupoja koloniśtěnqe kaj avile and-e Transilvania avile andar e o Rino haj e Mosela, andar e Flandra haj andar o nordo la Francaqo. Ol koloniśtǎ andar o Krikäo, Igiu haj Romoś si liparde sar saxones and-o berś 1206.

E khangeri vazdini k-o Krikäo katar ol saśǎ si andar o śelberś XIII. Paś-e khangeri sas vadino jekh barresqo duvar brakhimasqo ćak and-o śelberś XVI.

E khangeri sas palemkerdi maśkar ol berśa 1966 – 1967 kana phendǎs pes kaj e podǎua le sanktuarosqi la khangerǎqi te avel kerdi kärämidença andine katar e Diz Apoulon katar e Pǎtra Kraiviaqi, kärämide opre savenθe dikhǒl miśto e pećetǎ la leʒiunǎqi romano: e Leʒiunǎ XIII Gemina Apulum. 

Paś-e khangeri , anda o brakhipen kerdǎs pes and-ol śelberśa XV-XVI jekh zorǎripen śtare thule kilença. O duvar le vadimasqo kaj dikhǒl ages, si ućo de 1-3 metroja haj duj urmi varesave thule kilěnqe. And-e rig vesto sar paśǎrdo and-o śelberś XVIII-lea o Konako Csáky, maj palal vo lǎs o anav Bürger.

---

O sikavipen la paramićaqo le Somnale Ladislauosqo 

Informacii pala ol trin stratoja pikturaqe la khangerǎqe astarde te aven xramosarde inke andar e jekhto paś le śelberśesqi XX, kana de tal-ol tenkujeli rimosarde inklile vi izolime, haj vi varesode sćeni kaj sas prinʒarde.

O jekhto strato sas kerdo pal-o vazdipen la khangerǎqo trujal ol berśa 1230-1240. Ande kadava strato daśtin te dikhǒn ol truśuka diimasqe haj jekh piktura xurǎjimasqi – lulugǎni kerdi and-o kalo – lolo. O dujto strato freskaqo si śerutno sosqe kathe ol spećialiśtǎ arakhle kotora andar so daśtilas te aven ol maj purane sikavimata la paramićaqe le Somnale Ladislauosqi, e sćena Sar sas rodino o kumano haj śaj te vi e sćena Marimasqi. Sa ande kadaja etapa sas kerde vi ol pikturǎ le Somnale Kristoforoça. Kadala duvaresqe pikturǎ si varekaj de andar o berś 1300. And-o trinto strato freskaqo, opral o dujto daśtias te dikhas aver kotora verver temença kerde and-o stilo italo-bizantino.

 

---

Korkorutne eksperience

Kana sen ande kadava than avelas śukar te keren tumenqe vremǎ te dikhen vi e Diz daćiko Apoulon, e Pǎtra Kraiviaqi. E diz si paśe k-o 13 kilometroja katar o Krikäo. O baro barr opre savesθe sas vazdini si k-o 1.083 metroja and-o ućipen. Phenel pes pala kadava than ke sas jekh „ćentro spiritualo” le daćenqo.